Tijdens een inspirerende sessie met 50 deelnemers deelde Hester ten Zijthoff, Ymere de ervaring met de circulaire renovatie van Bavodorp, een buurt in Haarlem bestaande uit 288 vooroorlogse woningen. De renovatie omvatte onder andere het vernieuwen van de funderingen en het energiezuinig maken van de woningen. De toegepaste circulaire maatregelen richtten zich op het inventariseren van de mogelijkheden van hergebruik van ‘geoogste’ materialen uit de bestaande woningen en het toepassen van nieuwe materialen met een lange levensduur.
Merel Stolker presenteerde de belangrijkste lessen uit het Handboek circulair renoveren van C-creators en TU Delft in samenwerking met Ymere. Het handboek is tot stand gekomen in opdracht van het Ministerie van BZK en Provincie Noord-Holland. Het boek zal doorlopend geupdate worden dus input en ervaringen vanuit corporaties zijn van harte welkom.
Dit was de vierde in een reeks van acht sessies die Groene Huisvesters en Transitieteam circulaire bouweconomie met een bijdrage van het ministerie van BZK organiseren.
De sessies gaan elk in op een ander thema, gekoppeld aan kennisdossier en een mooi voorbeeldproject.
Wat we leerden van deze sessie:
* Gewoon DOEN
Kijk binnen de portefeuille van jouw corporatie voor Quick Wins – welk project kun je laagdrempelig starten.
* Samenwerken met ketenpartners
Ketenpartners zijn essentieel in het meedenken en organiseren van materialenstromen.
* Breng het einddoel (Hergebruik materialen) naar voren in de afweging bij aanschaf
Demonteerbaar, voorkomen schilderen/verlijmen kan effect hebben op de mogelijkheden voor hergebruik.
* Focus op het toevoegen van waarde ipv het afschrijven van het gebouw
Over Ymere’s aanpak in Bavodorp
- De goede hout balken van de begane grondvloer werden hergebruikt voor de gordingen, muurplaten en de slapers rond de dakkapellen.
- De uitbouwelementen en dakkapellen zijn gemaakt van geacetyleerd hout (zgn. Accoya) en lokaal geproduceerd. Ook de inhaakkozijnen zijn van Accoya. Deze bouwelementen zijn demontabel, wat ten goede komt aan de herbruikbaarheid.
- Toepassen van circulair beton, dat voor 30% uit hergebruikt betongranulaat bestaat.
- Hergebruik van de oude betonnen dakpannen door deze te vergruizen en te vermengen met de vrijgekomen grond ten behoeve van de uitbouwen. Het mengsel wordt gebruikt als werkvloer onder de nieuwe funderingen. Doorgaans wordt voor de werkvloer schuimbeton of tempex gebruikt. De bergingen komen op de oude betonnen fundering.
Een materialenpaspoort, verankerd in het toegepaste BIM-model, borgt informatie over – en herkomst van de gebruikte materialen voor de lange termijn. Een NIBE-milieuclassificatie is als maatstaf gebruikt voor het meten van de milieubelasting van toegepaste nieuwe materialen.
In Bavodorp is aandacht voor klimaatadaptatie. De bergingen hebben een groen dak met sedum beplanting. Op de uitbouw zijn zonnepanelen geplaatst. Voor een maatregel tegen droogte en de lage grondwaterstand zijn infiltratiekratten geplaatst voor de afvoer van het hemelwater op eigen terrein. De scheidingsmuurtjes zijn vervangen door haagjes. De gemeente Haarlem onderzoekt of in de omgeving meer bomen aangeplant kunnen worden. Ymere biedt bewoners de mogelijkheid om aan de achterzijde van de woningen zonneschermen te installeren. Ymere staat met dit inspirerende project in de etalage van Platform31 voor een circulaire en klimaatbestendige renovatie