Cursus Ambassadeur Klimaatadaptatie & Groen

Op 7 maart en 30 maart kun je deelnemen aan de Cursus Ambassadeur Klimaatadaptatie en Groen via FLOW.

Het weer in Nederland wordt extremer: hevige regenbuien en lange periodes van hitte en droogte komen steeds vaker voor. Bewoners doen vaker melding van hitteklachten en overlast door extreme buien. Het slim inzetten van een groene woonomgeving kan helpen om deze extremen op te vangen. Er is veel kennis en ervaring beschikbaar en als corporatie sta je er niet alleen voor: ook de gemeente, bewoners, waterschappen en andere partijen zijn actief bezig met slimme oplossingen voor een klimaatadaptieve omgeving. Om de kennis te vertalen naar jouw praktijk, is deze training speciaal voor medewerkers van woningcorporaties. Zodat jij, als klimaatambassadeur, het groene vuur in jouw organisatie kunt ontsteken en laten branden.

Resultaat
De training geeft inspiratie en handvatten om de woonomgeving te vergroenen en de leefbaarheid te verbeteren. Doordat je inzicht hebt in de urgentie, strategieën en groenblauwe maatregelen ten behoeve van klimaatadaptatie en biodiversiteit kun je het gesprek aan met collega’s en bestuurders. Dit kan best lastig zijn! We adviseren je daarom om deze training samen met een collega te volgen. Dan sta je er niet alleen voor. Om deze gesprekken goed aan te kunnen gaan bieden we je een mix van inhoudelijke kennis en casussen en opdrachten vanuit de praktijk.

Doelgroep
Corporatiemedewerkers. In de training gaan alle deelnemers samen aan de slag. Op basis van deskundige ondersteuning wordt je begeleid in de uitwerking van eigen ingebrachte praktijkgerichte casussen.

Werkwijze
De cursus wordt verdeeld over 3 sessies van 2 uur. Op dag 1 ga je aan de slag met theorie in de ochtend deel 1 en in de middag deel 2. Het derde deel vindt 2 weken later plaats. Ter voorbereiding ontvang je een thuiswerkopdracht waarbij je zelf een casus uit de praktijk kunt inbrengen. In deel 3 gaan we met een aantal casussen aan de slag. Komt jouw casus niet aan bod? Niet getreurd: je krijgt van de trainers een persoonlijk advies voor het uitwerken van jouw casus.

De cursus is ontwikkeld in samenwerking tussen Wageningen Universiteit Rearch, Samen Klimaatbestendig en Groene Huisvesters.De cursus is bedoeld als eerste stap naar meer bewustwording m.b.t. het functioneel inzetten van corporatiegroen voor leefbaarheid en duurzaamheid. Wij hopen corporatiemedewerkers hiermee aan het denken en doen te zetten, zodat we in de toekomst vanuit een steeds groenere corporatiepraktijk, samen met jou, verdere stappen in de kennisontwikkeling naar toekomstbestendige sociale woningbouw kunnen zetten.

Prestatieafspraken materiaal, klimaat en energie

Corporaties maken prestatieafspraken over de kwaliteit en duurzaamheid van de woningvoorraad. Het volstaat niet langer om de energietransitie los te zien van de materialen die daarvoor nodig zijn. We gaan toe naar een circulaire bouweconomie. Het veranderend klimaat dwingt corporaties klimaatmaatregelen te integreren in plannen. Dit om hittestress of wateroverlast in de woningen te voorkomen.

Icircl deelde de ‘Handreiking circulaire prestatieafspraken’. Groene Huisvesters deelt ‘Menukaart prestatieafspraken klimaatadaptatie en groen’ die zij maakte in opdracht van de Provincie Zuid-Holland.

Deze sessie was gericht op bestuurders, gemeente en huurdersorganisatie.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en RVO.

Energiearmoede te lijf: Woningaanpak

Hoe zetten corporaties zich in om huurders die dat willen, te helpen aan een woning die energiezuinig is? Staan de huurders in de rij nu de energielasten hoog zijn? Wat is de ervaring van corporaties met een individuele woningaanpak? En wat zijn de tips en tricks van corporaties die de n=1 aanpak uitvoeren.

Portaal deelde de ervaring vanuit Jouw Thuis. Portaal biedt bewoners de keuze welke energiebesparende maatregelen zij wanneer willen uitvoeren. Deze aanpak ontwikkelt Portaal samen met bewoners, fabrikanten en leveranciers.

Parteon ging in op Opgewekt Wonen. In deze Urgenda aanpak worden woningen gasloos door het plaatsen van een warmtepomp in combinatie met zonnepanelen. Bewoners kiezen zelf of en wanneer zij meedoen.

Woonbond deelde de eigen programma’s voor de bestrijding van Energiearmoede. Neem jouw huurdersorganisatie mee naar deze sessie en leer van de praktijk!

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en RVO.

Woon-werkverkeer

Hoe kom je samen tot gezonder en duurzamer woon-werkververkeer? Een goede regeling helpt medewerkers overstappen naar de fiets, deelmobiliteit of openbaar vervoer. Hoe zit een goede regeling eruit? Welke hulpmiddelen en acties kan je inzetten? Wie voert de regeling uit? Hoe waarderen collega’s dit?

Lilly van Zundert en Niels Koeken, presenteren de aanpak van Thuisvester. Elke medewerker kan aanspraak maken op een (elektrische) fiets voor woon-werkverkeer. Ook deelvervoer wordt gestimuleerd. Collega’s kunnen een elektrische deelauto boeken via een app.

Hans Böse, Woonbron gaat in duurzame mobiliteit met onder andere een woon-werkregeling die voordelen biedt aan collega’s die fietsen.

Jos Thomaes, Green mobility partner deelt een bouwsteen ‘Woon-werkverkeer’ en geeft een blik op de toekomst.

Vanuit Eigen Haard, wordt de ervaring gedeeld vanuit het programma Ik kies en reis bewust dat inmiddels ruim drie jaar draait. Geen vaste maandelijkse vergoeding meer. Eigen Haard faciliteert de reis die wordt gemaakt. Reizen per trein, bus, tram, metro, OV-fiets en gebruik van een fietsenstalling kan dankzij de mobiliteitspas van Reisbalans. Dit maakt het reizen met OV en het declareren van kilometers veel eenvoudiger.

Neem je HRM collega mee naar deze sessie en leer van de praktijk!

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en RVO.

Artikel Tom de Hoog: ‘Temperatuur loopt op bij de Hittegroep’

De temperatuur loopt op bij de Hittegroep

Vaak gaat het bij woningen nog over isoleren en verwarmen. En hoe daarbij op energielasten kan worden bespaard met bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. De Hittegroep van de Groene Huisvesters heeft echter een andere focus. De opwarming van de aarde geeft woningcorporaties nu al veel kopzorgen en dat maakt het bundelen van kennis nodig om de juiste maatregelen te kunnen nemen. We spreken met vier aanjagers die het hoofd koel proberen te houden.

Tekst: Tom de Hoog | illustratie: de Hittegroep/foto’s stock

“We zien het aantal klachten over te warme woningen in de zomer toenemen”, erkent Hittegroep lid Anke Struijs, adviseur duurzaamheid bij woningcorporatie Alwel. Dat beeld is overigens landelijk, want er zijn de laatste jaren steeds meer geschillen met hitte als twistappel tussen bewoners en corporaties. Dat komt voort, aldus Hittegroep lid Madeleen Helmer, projectmanager hitte-adaptatie bij het Klimaatverbond Nederland, uit de ruling dat volgens een ISO-norm uit 2008 woningen niet meer dan 300 uur per jaar warmer mogen zijn dan 26,5 graad. De hitteproblematiek in woningen was dan ook de reden voor de start van de Hittegroep als onderdeel van de Groene Huisvesters. Deze problematiek gaat overigens veel verder dan een incidentele hittegolf. Het probleem zit niet alleen in de woningen (gebouw), maar ook spelen de omgeving (gebied) en het bewonersgedrag (gebruiker) een grote rol.

Klimaatverandering is een werkelijkheid
Helmer gaat dieper in op de achtergronden en noodzaak van de oprichting van de Hittegroep. “Bij klimaatverandering spelen mitigatie, ofwel het terugdringen van het gebruik van broeikasgassen, en adaptatie. Nederland zette wat adaptatie betreft altijd sterk in op water-gerelateerde risico’s, zoals met het Deltaprogramma. Hitte was landelijk nog niet zo in beeld als risico. Het werd ook wat ‘klein’ gehouden, ook al is er sinds 2007 een Nationaal Hitteplan. In de nationale adaptatiestrategie uit 2016 werd hitte wel verwerkt, mede op basis van een PBL-rapport uit 2015 waarin werd gemeld dat hitte nu al het gevaarlijkste klimaatrisico is en tot veel slachtoffers leidt. Bij elke hitteperiode zie je namelijk oversterfte bij kwetsbare mensen. Zo betreft bijvoorbeeld tachtig procent van de hittesterfte 80-plussers (bron CBS). Het Nationaal Hitteplan gaat in op de zorg voor oudere en kwetsbare mensen. Het gaat dan om voldoende drinken, zorgen voor verkoeling en de woning koel houden. Bij het Klimaatverbond vonden we al vanaf 2014 dat we dichter bij deze doelgroep moeten komen. Daaruit is het idee van lokale hitteplannen voortgekomen en daar zijn inmiddels steeds meer gemeenten mee aan het werk gegaan. Parallel aan deze ontwikkeling was er de groep mensen die keek naar het urban-heat-island-effect, waarbij de buitenruimte in grote steden vier tot zeven graden warmer is dan in buitengebieden. Daar wilden ze meer over weten en ook over de maatregelen die je zou kunnen nemen. Dit resulteerde in het Praktijkonderzoek Hitte Richtlijnen door de Hogeschool van Amsterdam dat in 2020 verscheen. Uit een onderzoek van de GGD in Oost-Gelderland onder zevenduizend inwoners kwam ‘hitte’ ook heel duidelijk als een probleem naar voren, zeker als het kwetsbare mensen betreft.

‘Een enquête gaf aan dat negen van de tien corporaties niet goed raad wisten met het hittevraagstuk’

Dus voor de hitte-adaptatie-aanpak kregen we zo de drieslag gebied, gebouw en gebruiker scherper in beeld. Ook bij de Groene Huisvesters kreeg klimaatadaptie, naast het verduurzamen van woningen, steeds meer aandacht. We vonden elkaar binnen het platform Samen Klimaat Bestendig, dat vier jaar geleden is opgericht om gemeenten te ondersteunen bij beleid rondom klimaatadaptie, en dan vooral gericht op water-gerelateerde zaken. Een hitte-excursie in Nijmegen samen met Talis werd vervolgens de aanleiding om een enquête onder zeventig woningcorporaties te houden. Daaruit bleek dat negen van de tien corporaties niet goed wisten wat ze met het hittevraagstuk aan moeten. Met die uitkomst, en met de uitkomst van een vergelijkbaar onderzoek via de Vereniging van Gemeenten, namen we contact op met het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook zij onderschreven de noodzaak om deze thematiek verder gemeenschappelijk te gaan verkennen. Dat resulteerde in 2020 in de Hittegroep. Ons doel is meer te leren over hitte in woningen en welke concrete maatregelen mogelijk zijn. We zijn ook betrokken bij de stimulering van onderzoek om een betere onderbouwing te vinden van wat de goede maatregelen zijn. Dat leidde vorig jaar tot het NKWK-onderzoek Klimaatbestendige stad naar hitte in bestaande woningen en een handreiking voor woningcorporaties.”

Opgave voor corporaties

Struijs ziet inderdaad een stevige opgave voor de woningcorporaties als het om hitteadaptatie gaat. “Wij renoveren en verduurzamen nu zo’n vijfhonderd woningen per jaar. Dat is niet genoeg om op die stip op de horizon in 2050 uit te komen, wanneer we energieneutraal moeten zijn. Dat tempo moet omhoog en daarin zit vooral de uitdaging.

‘Beperkt vertrouwen in de overheid is soms een extra hindernis bij vergroenen en verduurzamen’

Wij geven wel allerlei eisen en normen mee aan de beperking van de warmtevraag en het van het gas af gaan, maar nog helemaal geen eisen als het gaat om het voorkomen of beperken van hitte in een woning. We zien echter wel dat juist hitte steeds meer klachten geeft.” Hittegroep-lid Tom Geboers, consulent bij Alwel en actief betrokken bij het verduurzamen en vergroenen van het Liniekwartier in Breda, ziet dat er nog heel veel valt te winnen. “Bij een recent verduurzamingsproject van 134 woningen ging het vooral over het omlaag krijgen van de warmtevraag. Wat de zomer met hete dagen betekent, kwam daarbij niet of nauwelijks ter sprake. Mijn ervaring is dat bewoners daar nog niet zo over nadenken. Dat doen ze wel als het gaat om wat voor keuken en badkamer erin komt. Terwijl de vraagstukken rondom hitte steeds meer gaan spelen.

In dezelfde wijk, die eerder aan een warmtenet is aansloten, doe ik nu een vergroeningsproject. Het gaat dan om tuinen en openbaar gebied en daar merkte ik in de gesprekken met bewoners dat die soms heel andere prioriteiten hebben. Zo is er een idee om op een plein in de wijk een parkje aan te leggen. Daarvoor vragen we input van de bewoners. Ik kreeg opmerkingen terug als. ‘Oh, maar dan kan ik straks mijn auto niet meer parkeren. Toedeledoki, daar heb ik geen zin in.’ Het beperkte vertrouwen in de overheid is soms dus een extra hindernis in de totstandkoming van dit project. De gemeente wil graag een groener en klimaatbestendiger plein of wijk, maar voor best wat bewoners mag dat niet ten koste gaan van parkeerplaatsen. Anderzijds zie je ook dat er bewoners zijn die vergroening wel hoog in het vaandel hebben staan. De belangen liggen dus soms anders. Daar moet je samen uitkomen en dat kan door er met elkaar over te praten. Dat is tevens een goede manier om bij bewoners ook bewustwording te creëren over het belang van groen en klimaatadaptatie.”

In gesprek blijven

Dat corporaties in gesprek moeten blijven om stappen te kunnen zetten, onderschrijft Struijs: “Bij een klacht over hitte is het vaak lastig dat het gaat om een combinatie van de woning en het gedrag van de bewoner. Wij geven de bewoner dan tips over het gebruiken van de woning om te voorkomen dat het te warm wordt. Aan ons is het dan om de woning goed uit te rusten, zodat deze niet te snel opwarmt en er goed geventileerd kan worden. Denk aan zonwering of het verbeteren van ventilatie bij bestaande bouw. Het laatste wat je wilt, is dat bewoners massaal airco’s gaan toepassen. Vanwege het energieverbruik en de koelmiddelen die erin zitten, is de klimaatimpact van een airco groot. Bovendien warmt de omgeving door het gebruik van airco’s juist verder op. Dit staat ook in de ladder van koeling [zie kader rechts; red.], die we dit voorjaar in een van de laatste sessies van de Hittegroep bespraken. Kijk dan liever naar aanpassingen in de omgeving van de woning die koelte moeten geven, zoals tuinen en groene plekken. Dat proberen we samen met de bewoners te realiseren. Bij het ontwerp van nieuwe woningen kijken we goed naar wat de oriëntatie is op de zon, waar in de gevel de ramen komen en hoe groot die mogen zijn. De grootste opgave zit echter bij de bestaande bouw. Dat is maatwerk en dat is een beetje de zoektocht waarin wij zitten en vele corporaties met ons. Dit was ook de reden voor Alwel om deel te nemen aan de Hittegroep.”

Struijs noemt de energietransitie als voorbeeld waarvoor een landelijk beleid zich ontwikkelt met 2050 als belangrijk jaartal. Voor klimaatadaptatie zoekt men in de corporatiesector ook naar normen of doelstellingen, maar wil men liever niet dat het met allerlei generieke maatregelen helemaal wordt dichtgetimmerd. “Wij zien dat elk bestaand gebouw om een specifieke oplossing vraagt. Bij algemeen toe te passen normen zou dat kunnen leiden tot keuzes die je liever niet hebt. Bijvoorbeeld iets niet doen, omdat de stapeling van eisen een onmogelijke opdracht aan ons als corporatie oplevert”, aldus Struijs.

Kennis vergaren en samenbrengen

Aan de Hittegroep nemen inmiddels een twintigtal corporaties deel. Ieder lid neemt ook deel in een van de vier subgroepen met de thema’s zonwering, ventilatie, groen/blauw oplossingen en renovatie & energie. Tom Thomaes is zelfstandig adviseur klimaatadaptatie en duurzaamheid en ook actief binnen de Hittegroep. “Ik ben de community manager om de storm van informatie te ordenen en in de toolbox te zetten die we ontwikkelen. We hosten online sessies met de leden en soms is er een gastspreker die veel weet over bijvoorbeeld groenblauwe oplossingen. Ik zorg er dan voor dat wat in de subgroepen wordt uitgediept, voor plenaire bespreking en meningsvorming naar de centrale focusgroep gaat. De toolbox [zie onder; red.] die we ontwikkelen voor corporaties is dus een levend document, waarin we thema’s in verband met hitte hebben benoemd en waaraan we continu nieuwe informatie toevoegen voor corporaties.”

‘Stapeling van eisen kan een onmogelijke opdracht opleveren voor woningcorporaties’

Verantwoordelijkheid bij wie?

De thema’s van de Hittegroep laten zien dat hitte een probleem is dat een integrale aanpak nodig heeft. Helmer: “Het onderwerp ‘hitte’ is interessant en ook lastig, omdat al die bestaande woningen nooit gebouwd zijn met klimaatverandering en extreme hitte als gegeven. Dus is de verantwoordelijkheid van de woningcorporaties in die zin beperkt, omdat het klimaatprobleem iets is dat we samen hebben veroorzaakt. Door de gesprekken binnen de Hittegroep en met de corporaties krijgen we steeds scherper in beeld wat een corporatie op zich kan nemen, maar ook waar de grens ligt. Als oplossing alleen naar vastgoed kijken, is niet voldoende. Het gaat ook niet alleen om de techniek in een woning. Het gedrag van mensen moet ook deel uitmaken van de oplossing. En ja, we hebben inmiddels als Hittegroep heel wat meters gemaakt. Nu wordt het ingewikkelder en komen de beleidsvragen.”

De ladder voor koeling:

Houd rekening met de omgeving van gebouwen: water en groen geven verkoeling. Ook de schaduwwerking van bomen is van groot belang.
Voorkom intreding van hitte. Dit betreft zowel bouwtechnische als installatietechnische voorzieningen. Te denken valt aan rekening houden met de oriëntatie van (spui) ventilatiemogelijkheden, de grootte en plaats van gevelopeningen (ramen, deuren) en mogelijke zonwerende voorzieningen (zoals zonwering, overstekken etc.).
Verdrijven van warmte. Te denken valt aan het aanbrengen van voorzieningen die warmte kunnen afvoeren, zoals (nacht)ventilatie.
Efficiënte koelvoorzieningen. Indien alsnog koelinstallaties nodig zijn, is het zaak dat deze energetisch efficiënt zijn en geen koelmiddelen bevatten die schadelijk zijn voor het klimaat.

Artikel Anne Uelderink – Met drie zie je meer dan alleen

Woningcorporaties hebben met grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de woningnood en klimaatcrisis te maken. Deze uitdagingen vragen om expertise en innovatie op meerdere terreinen. Daarbij is het voor woningcorporaties actueel en urgent om nauwe samenwerkingen aan te gaan.

In onderstaande link vertelt Anne Uelderink over triple helix samenwerkingen, ook wel de samenwerkingsvorm tussen de overheid, kennisinstellingen en bedrijven genoemd. In het artikel wordt uitgelicht waarom er een meerwaarde voor woningcorporaties wordt gezien in deze vorm van samenwerking. Voorbeelden over een samenwerkingsverband van Brainport Development (in regio Zuidoost-Brabant en vanuit woningcorporatie Wonion (Ulft) zijn uitgewerkt.

Met drie zie je meer dan alleen – artikel Anne Uelderink

Tuinen

Welke aanpakken en tools gebruiken corporaties om huurders te stimuleren de tuin te vergroenen? Wat levert de samenwerking met de gemeente op? Leidt een gemeentelijke verordening tot een groenere tuin?

Groene Huisvesters Tuinengroep presenteert de Toolbox Tuinen. Een inkijk in 16 inspirerende verhalen en voorbeelden van corporaties die met bewoners en tuinen aan de slag zijn gegaan. Samen Klimaatbestendig neemt je mee in de Campagne Een groene Nederland begint in je eigen tuin, die zich ook richt op huurders.

Ymere presenteert de resultaten van een groen onderzoek in Almere en vertelt over hoe ze vervolgens aan de slag gaan met de aanpak van verwaarloosde tuinen.

De gemeente Breda presenteert ‘Breda stad in een park’ en de samenwerking met de corporaties. Alwel gaan in op de tuinenaanpak van Alwel.

In de middag kun je mee op excursie naar Breda met een wandeling door CrossMark gebied. Geef je vooraf op via deze aanmeldlink voor de excursie (dus je meldt je apart voor de excursie aan). Je bent in de ochtend al welkom op de locatie om het ochtendprogramma via een beeldscherm te volgen. Wij zorgen voor een broodje. Je ontvangt in de week voorafgaand aan de excursie informatie over het programma op locatie.

De Tuinengroep gaat in 2023 door met haar activiteiten. Wil jij aansluiten bij de 20 corporaties die al actief zijn in de Tuinengroep? Stuur een mail naar Groene Huisvesters.

Neem jouw huurdersorganisatie mee naar deze sessie en leer van de praktijk!
Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en Samen Klimaatbestendig.

In de middag kan je mee op excursie naar Breda met een wandeling door CrossMark gebied. Geef je vooraf op via de aanmeldlink voor deze excursie. Je bent in de ochtend al welkom op de locatie om het ochtendprogramma via een beeldscherm te volgen. Wij zorgen voor een broodje. Je ontvangt in de week voorafgaand aan de excursie informatie over het programma op locatie.

Nudging voor duurzaamheid

Tonny van de Ven, voorzitter Raad van Bestuur van Alwel ging in op de resultaten van haar thesis over de inzet van gedragswetenschappen om bewoners mee te nemen in de energietransitie. Graag gaan we het gesprek aan met de deelnemers vanuit de kennis die beschikbaar is. Hoever kan een corporatie gaan in gedragssturing? Wat is het spanningsveld tussen het corporatiebelang om plannen te realiseren en de individuele keuze van een bewoner? Wat levert nudging op? Hoe doe je dat? En hoe draag je eraan bij dat een bewoner ook daadwerkelijk kosten bespaart?

Alwel probeert het bewoners makkelijker te maken om te kiezen voor energiebesparende maatregelen. Daarnaast helpt zij bij kostenbesparing. Anke Struijs, Alwel deelde haar ervaring met de Eerste Hulp bij Kosten, een bespaartool voor bewoners.

Meer info
Wil je verder meedenken op dit thema, we inventariseren via dit formulier animo voor een focusgroep ‘samenwerken met bewoners/ nudging’. Op 30 november kun je aansluiten bij de sessie van Groene Huisvesters ‘Bewonerscommunicatie duurzame warmtebron’.
In 2020 publiceerde Groene Huisvesters een bouwsteen ‘Prestatieafspraken bewustwording energiegedrag‘.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en RVO

Tuinen

Vanuit de Groene Huisvesters Tuinengroep presenteert Yoeri Nelis de Toolbox met mooie voorbeelden van het vergroenen van privétuinen van huurders. In de Tuinengroep werken 16 corporaties samen om hun aanpakken en acties op te halen en landelijk te delen. Marloes van der Stroom deelt de aanpak van De leeuw van Putten om via de huurovereenkomst afspraken te maken met huurders over groene tuinen. Eva van Groenigen, Ymere licht de aanpak ‘sociaal tuinieren’ toe. Erik ten Caat deelt de ‘voorbeeldtuinen van Domesta’

Groene Huisvesters is één van de partners in de Campagne Een groen Nederland begint in je eigen tuin. Wat deze campagne kan betekenen voor jouw huurders vertelt Mirko van Ingen van Samen Klimaatbestendig. Hij geeft een blik op de toekomst, want de Tuinengroep gaat in 2022 door met haar activiteiten. Wil jij deelnemen aan de Tuinengroep en helpen mooie aanpakken en tools te ontsluiten voor alle corporaties? Wil je leren van mooie aanpakken om tuinen van huurders te vergroenen, neem deel aan deze sessie. Neem jouw eigen huurdersorganisatie of partners mee naar deze sessie en leer van de praktijk.

In de middag brengen wij een bezoek aan de Floriade in Almere. Uiteraard volgen wij de coronaregels. Daarom ontvangen de deelnemers die zich hebben opgegeven voor de ochtendsessie in de week voorafgaand aan deze sessie informatie over het middagprogramma.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en Samen Klimaatbestendig.

Circulair Eigen Haard, Hoe dan?

Eigen Haard deelt de ervaring met bijna 4 jaar werken aan circulariteit. Ilse van Andel en Fred Springintveld gaan in op de geleerde lessen. Hoe is Eigen Haard gestart met pilots om circulair werken te integreren in de opgave? Hoe heeft zij de opgedane ervaring ingezet voor vervolgprojecten? Wat heb je nodig om circulaire stappen te maken? Het meenemen van collega’s richting circulair werken kost tijd, maar versnelt de implementatie. De ketenpartners zijn onmisbaar om meer circulair te werken. Hoe zorg je voor draagvlak? Hoe selecteer je partners in de bouw- en installatiebranche die meedenken en circulaire kansen helpen verzilveren. Wat betekent dit voor de uitvraag en de samenwerking?

Jurn de Winter, Portaal en Hester ten Zijthoff, Ymere brengen hun ervaring in met circulair werken. Vanuit Portaal is Jurn de Winter actief in meerder Buyersgroepen zoals de circulaire keuken, biobased materialen en het cv-pact. Vanuit Ymere is Hester ten Zijthoff projectleider van een circulaire renovatie van Bavodorp te Haarlem met 288 vooroorlogse woningen.

Benut de samenwerking met ketenpartners om meer circulair te werken. Neem jouw eigen partners mee naar deze sessie en leer van de praktijk.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en het Ministerie van BZK.