Blauwgroene daken Amsterdam: wat een feest!!

Op 24 juni ontvingen we een groep deelnemers op het blauwgroene dak op het Marineterrein in Amsterdam. Op deze hitte dag was het één feest op het Marineterrein. Al die Amsterdammers die zwemmen in de haven en genoten van de koelte onder de bomen. Tussen het Scheepvaartmuseum, NEMO en de haven bogen wij ons over een serieus onderwerp: blauwgroene daken. De hitte van deze dag toont het belang aan voor het vinden van oplossingen om hittestress te verminderen. De rondleiding over het slimme blauwgroene dak Smartroof 2.0 door stadsecoloog Geert Timmermans was inspirerend. Bloeiende bloemen en klavers, insecten en vlinders en een indrukwekkend uitzicht. Uit metingen naar verschillende blauwgroene daken bleek dat hoe meer water vastgehouden wordt des te rijker de beplanting. Kasper Spaan (Waternet) liet op het terrein de hippe regenton zien, die als een nieuwe dorpspomp of gesprekstotem in de buurt fungeert. Ook het onderzoek naar verschillende kunstgrassen op zand met waterdoorlatende systemen en de resultaten van de meetprogramma’s zijn interessant. Maar voordat we naar het buiten gingen, hoorden we alles over blauwgroene daken.

Marlou Boerbooms (Groene Huisvesters) startte de bijeenkomst met een voorstelrondje. Vanuit Zwolle, Rotterdam, Den Haag, Zaanstad, Hardingxveld, Brabant en Zeeland en natuurlijk Amsterdam zijn corporaties aanwezig, Ook zijn BNA, Aedes, Waternet, de gemeente Amsterdam en Amsterdam Rainproof erbij.

Heerlijk om weer samen te kunnen komen!

Marianne Kootwijk (Ymere) en Tom Bergevoet (temp architecture) gingen in op de BNA – Stad x Klimaat studie Het gebouw als watermachine. Het boek gaat in op oplossingen om bestaande corporatiewoningen een nieuwe levenscyclus te geven, inspelend op het veranderende klimaat. Dit in combinatie een groenere leefomgeving dankzij het opvangen van water. Een van de voorbeelden betreft portiek etage woningen van Ymere. Deze liggen in een gebied waar wateroverlast door extreme buien voorkomt. Eén van de denkrichtingen in deze studie is het optoppen van gebouwen door een extra woonlaag op het dak toe te voegen. Alle appartementen zijn in de nieuwe situatie toegankelijk via een lift en nieuwe galerijen ontsluiten de woningen. De voormalige portieken bieden ruimte aan beplanting. Dankzij een blauwgroen dak wordt regenwater opgevangen daar waar het valt. Het dak draagt bij aan het verkoelen van de bovenste woonlaag. Na afloop ontving iedereen het boek met daarin alle uitkomsten van de studie.

De Bouwsteen Corporaties en Klimaatadaptatie: Blauwgroene daken vind je hier.

Kasper Spaan (Waternet) ging in op Blauwgroene Daken in Amsterdam en de samenwerking met de corporaties. De gemeente Amsterdam werkt aan een verordening waarin staat vastgelegd dat bij nieuwbouw een bui van 60 mm die valt binnen een uur opgevangen moet worden op de eigen kavel. Blauwgroene daken zijn hiervoor een logische oplossing. Naast nieuwbouw, ligt de grote opgave in de bestaande bouw. Het opvangen van hoosbuien op de eigen kavel is een uitdaging. Naast Ymere en De Alliantie, werken ook de Key, Eigen Haard. Stadgenoot en Rochdale samen met Waternet aan deze opgave. Niet alle corporaties doen mee aan het Europees project. Met sommigen zijn er concrete regenton- en tuinacties. Door samen te werken aan blauwgroene daken, wordt straks 10.000 m2 dak aangestuurd door een slim waterbeheer systeem. Dit draagt bij aan minder hitte, droogte en aan de opvang van extreme buien. Kasper: ‘Zonder water geen groen en zonder groen geen leefbare stad. Door water te benutten daar waar het valt, kunnen we onze leefomgeving beter maken.’

Daniel Goedbloed (Amsterdam Rainproof) presenteerde het ontstaan van Amsterdam Rainproof vanuit Waternet. Door samenwerking met alle partners is in de stad, maar ook daarbuiten, een bewustzijn gecreëerd dat wateroverlast vaker voorkomt. De samenwerking levert mooie resultaten op. Zo kon een hovenier in Corona-tijd zijn planten niet verkopen op de internationale markt. Om te voorkomen dat deze planten vernietigd worden, heeft hij contact gezocht met Amsterdam Rainproof. Zij organiseerde met medewerkers van de gemeente, Samen Klimaatbestendig en Ymere een actie ‘Tegels eruit, plantjes erin’ onder huurders. Amsterdam bood een tegel service en voert gratis tegels af, Ymere, Samen Klimaatbestendig en vrijwilligers bezorgden bij alle huurders in een wijk in Amsterdam-Noord een plantje om de actie onder de aandacht te brengen.


Thomas van der Vlis (De Alliantie) ging in op de ervaring met blauwgroene daken. Dankzij een bijdrage vanuit een Europees project RESILIO is er geld beschikbaar voor de Amsterdamse corporaties om 8.000 m2 blauwgroen dak aan te leggen. Voor particuliere daken of VVE’s is er budget voor 2.000 m2. Via een slim systeem wordt het water beheerd. De cofinanciering die De Alliantie bijdraagt, is 20%. Thomas: ‘Wij zien het als onze maatschappelijke taak om mee te helpen zoeken naar oplossingen om extremer weer op te vangen. Wij leren veel van dit project. De kosten en baten worden nu in beeld gebracht. De sleutel is echt een integrale “samenwerking” waarbij iedereen zijn steentje bijdraagt. Omschrijf de noodzaak en doe een appel op de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Verduurzamen doen we voor het milieu, klimaatadaptieve maatregelen nemen we voor de mensen. Dat ligt veel dichter bij de belangen van een woningcorporatie, maar we kunnen dat echt niet alleen. De gemeente, in samenwerking met Waternet, kan risicogebieden in beeld brengen zodat de corporatie daarop kan anticiperen. De corporatie kan haar huurders informeren over hoe om te gaan met hittestress, zoals het sluiten van de gordijnen overdag. De gemeente is weer verantwoordelijk voor de openbare ruimte rondom de woningen. Samen optrekken en naar oplossing zoeken is het devies.’

Elisabeth ter Borgt (bestuurder Fienwonen) gaf aan dat haar corporatie vele jaren geleden sedumdaken aan heeft gebracht. De onderhoudskosten zijn lager dan van daken met reguliere dakbedekking. De resultaten van het RESILIO project worden volgend jaar verwacht. De deelnemers kijken daarnaar uit en hopelijk laten deze een mooie business case zien voor blauwgroene daken.

De stadsecoloog Geert Timmermans legt het belang uit van biodiversiteit op daken.