Ventilatie
Onder de juiste voorwaarden biedt ventilatie grote kansen om woningen te verkoelen tijdens warmere perioden. Ventileren kan door middel van een mechanisch ventilatiesysteem, wat de lucht automatisch afvoert. Bij gebalanceerde ventilatie is niet alleen de afvoer automatisch maar ook de toevoer van lucht. Of via het openen en sluiten van ramen (doorspuien).
Volgens de NKWK Handreiking hitte in de woning heeft natuurlijke ventilatie een groot effect op het thermische comfort in de woning. Bovendien is het een maatregel die bewoners direct zélf kunnen oppakken zonder financiële consequenties. Ventileren is het meest effectief wanneer de ramen ’s avonds of ‘s nachts geopend worden, zodat de ruimtes langdurig goed geventileerd kunnen worden met relatief koele lucht.
Het spuien van ramen tegenover elkaar is daarbij het beste en zorgt voor een luchtsnelheid die 4 keer hoger ligt ten opzichte van ramen naast elkaar zie ‘Spuivoorziening van HBA’.
Uit het Hittebelevingsonderzoek van TAUW blijkt dat een groot deel van bewoners al ventileert op de juiste momenten. Maar omdat de gevolgen van niet of verkeerd ventileren groot kunnen zijn, blijft goede communicatie en ondersteuning van ventilatie bij voor hitte kwetsbare huurders van belang.
Stand van zaken
Mechanische ventilatie
De mechanische ventilatie is een afvoersysteem die gebruikte lucht de woning uitlaat. De toevoer van schone lucht gaat doorgaans door de ventilatieroosters bevestigd aan de gevels en door de kieren bij ramen en deuren. Tijdens een hitteperiode voert het systeem overdag warme buitenlucht aan die de temperatuur in de woning verhoogt wat zeer ongewenst is. ’s Avonds en ‘s nachts werkt het systeem wel weer ondersteunend bij de afkoeling van de woning.
Dagelijkse aanpassingen van de instelling van het ventilatiesysteem zijn daarom erg belangrijk.
Op dit moment weten niet alle bewoners wat ze moeten doen, bovendien worden sommige mechanische ventilatiesystemen centraal aangestuurd. Er is behoefte aan meer inzicht over de mogelijkheden en kwetsbaarheden van mechanische ventilatie tijdens een hitteperiode en een handreiking hierover voor corporaties en huurders.
Natuurlijke ventilatie
Natuurlijke ventilatie wordt uitgevoerd door de bewoner, die ramen en deuren, idealiter tegenover elkaar, openzet als de buitentemperatuur lager is dan de binnentemperatuur. (Goed) ventileren is echter niet altijd een optie door het ontbreken van ventilatievoorzieningen, ramen die tegen elkaar opengezet kunnen worden of angst van bewoners voor insluipers.
Enerzijds is het belangrijk dat architecten mogelijkheden creëren in het ontwerp van woningen om te spuien. Daarnaast kunnen corporaties adviezen over spuien en andere acties voor koelte van de woning en de bewoner direct communiceren kort voor een tijdens een hitteperiode.
Communicatie
Verschillende corporaties komen al in actie als een hitteperiode aanstaande is. Tot nu toe worden vooral flyers met adviezen ingezet. Staedion werkt samen met Elbow om alerts te ontwikkelen via de intercominstallatie van bewoners tijdens hittegolven en communiceren deze alerts met bewoners. Er is behoefte aan meer inzicht en handelingsperspectief om huurders te bereiken tijdens een hitteperiode. De vraag is vooral hoe laaggeletterden en voor hitte kwetsbare bewoners goed bereikt én ondersteund kunnen worden bij het ventileren.
Aansluiten Lokaal Hitteplan
Steeds meer gemeenten hebben of ontwikkelen een lokaal hitteplan dat gelijktijdig met het nationaal hitteplan wordt geactiveerd. In het lokaal hitteplan staan afspraken met lokale organisaties die dicht bij de voor hitte kwetsbare doelgroep staan. Zoals GGD, Rode Kruis, ouderen- en dak- en thuislozen organisaties. In een toenemend aantal gemeenten nemen ook corporaties deel aan het lokaal hitteplan omdat zij verhoudingsgewijs veel voor hitte kwetsbare mensen huisvesten.
Financiering
Investeringskosten
Ventileren zelf is kosteloos. Voor het contact opnemen met huurders om hen te informeren over de voordelen van spuien, of het opstarten van een communicatiecampagne, is echter wel budget nodig. De kosten zijn afhankelijk van de grootte van de campagne, en in hoeverre budget reeds begroot was voor communicatiedoeleinden.
Voorbeelden
