Nieuws

Op 13 november vindt bij Aedes in Den Haag vanaf 13 uur een rondetafelgesprek plaats over prestatieafspraken over CO2 neutraal wonen.  Vertegenwoordigers die samen prestatieafspraken maken, gaan met elkaar in gesprek over de vraag welke tools, ondersteuning en kennis hen kan helpen bij het maken van betere afspraken op weg naar CO2 neutraal wonen. Ben je als huurder, corporatie of vanuit de gemeente bezig met het maken van prestatieafspraken dan ben je van harte welkom. Aanmelden kan via deze link.

Nieuwe update van de Inspiratiegids energiebesparing in prestatieafspraken 2019.

Op woensdag 12 oktober togen ruim 60 experts van corporaties naar Tilburg op excursie ‘Naar een duurzaam warmtenet’. Hans Pars, bestuurder van WonenBreburg heette de mensen welkom in het wijkcentrum de Ypelaar. Tiwos, Alwel, WonenBreburg en de gemeente Tilburg namen de deelnemers mee op stap door Tilburg Noord waar de woningen zijn aangesloten op het warmtenet vanuit de Amercentrale. Op de Mozartflat zie je vanaf de 12de etage de Amercentrale liggen maar ook de woningen in de wijk die aangesloten zijn. De flat zijn gerenoveerd en de bewoners zijn enthousiast overgestapt op inductie koken. De woningen zijn goed geïsoleerd en gasloos gemaakt. De entree is uitnodigend en ruim van opzet. Kortom een prachtig voorbeeld in de wijk van wat de opbrengst kan zijn van de overstap op gasloos wonen. De samenwerking met de gemeente en een bijdrage voor de bewoners werkten positief. We bezochten de Bartokflat waar we een kijkje namen in het ketelhuis. Een bewoner toonde trots haar verbeterde appartement. De bewoner waardeerde de maatregelen die het wooncomfort verbeteren. Zo is er buitengevel isolatie aangebracht, dak- en vloerisolatie en inductie koken geïnstalleerd. De bewoner ontving een gratis pannenset.

Vóór de rondleiding presenteerde Perry van Happen van Alwel de brede samenwerking tussen 5 corporaties en een groot aantal andere partijen die met Ennatuurlijk de leverancier van de warmte afspraken maakten over de te leveren warmte. Job van den Berg, RDHV presenteerde de stappen die Ennatuurlijk zet om te komen tot een duurzaam warmtenet. Woongoed Zeist en Rhiant namen hun huurdersorganisatie en stakeholders mee. Na afloop hadden we een geslaagde discussie over de toepassing van dit voorbeeld in de eigen omgeving met dank voor de Tilburgse inspiratie.

Op 10 juli 2019 namen een 50-tal corporaties een kijk in de wijk in Purmerend. Hier worden ruim 1200 woningen afgekoppeld van het gasnet. Ongeveer de helft van de wijk bestaat uit koop- en de andere helft uit huurwoningen. Het is een van de 27 pilots aardgasvrije wijken. Na ontvangst in de Taborkerk lichtte Jaspert Verplanke van de gemeente Purmerend toe hoe zij de regiorol invult. De bewoners zijn de belangrijkste partner. Eigenaar bewoners houden de keuze al dan niet over te stappen op het warmtenet van het gemeentelijk warmtebedrijf en te koken op inductie. Verleiden is niet de weg, daarvan kan de bewoner immers spijt krijgen. De gemeente wil de bewoner ook niet meenemen op weg naar gasloos maar zet in op een gelijkwaardige relatie waarbij de participatie medewerkers investeren in een goede relatie, luisteren en inspelen op  de vragen die de bewoner stelt. Spreekuren, contact aan huis, vaste contactpersonen die goed bereikbaar zijn de belangrijkste elementen. Dit kost tijd maar is essentieel voor het slagen van het project. Wederzijds vertrouwen en hulp ook bij het aanvragen van een invaliden parkeerplaats of anderszins helpen. Dankzij de bijdrage vanuit de pilot draagt de gemeente de kosten van het verwijderen van de cv-ketel en de overstap op inductie koken en de aansluitset op het warmtenet. De bewoners stelden voor deze set op de zolder van de eengezinswoning te installeren waar nu de cv-ketel staat opgesteld. En zo wordt het nu uitgevoerd. Het warmtenet komt via een goed geïsoleerde staande pijp  buiten langs de gevel vlak onder de dakrand de woning binnen. De overlast voor de bewoners is daardoor beperkt.

Cees Tip, bestuurder van Intermaris en George van der Laan van huurdersorganisatie Interwhere deelden hun ervaring. Het meer dan anders principe werkt tegen als deze gekoppeld blijft aan de gasprijs. Voor bewoners moet de overstap voordeel opleveren. Isolatie blijft stap 1. De woningen die al op het warmtenet aangesloten waren, hebben voordeel doordat het vastrecht tarief voor gas wegvalt. De overstap naar koken is relatief klein en de kosten worden gedekt via de pilot. Renovatie zorgt voor meer comfort maar ook dat het warmtenet met middeltemperatuur volstaat. De huidige radiatoren blijven benut. Voor de bewoners van Eengezinswoningen die eerder gerenoveerd zijn naar label A niveau is het voordeel voor de bewoner er nu niet. Daarvoor worden oplossingen gezocht.

Joop Quist van het ministerie van BZK gaf aan dat er opnieuw geld beschikbaar is voor pilots aardgasvrije wijken. Kansrijk zijn pilots waar een combi met andere opgaven zoals klimaatadaptatie of laadinfra structuur voor elektrische auto’s.

Na deze inzichten, bezochten we de inloopwoning van de gemeente Purmerend en twee woningen van Intermaris. Op de zolder zagen we hoe het warmtenet binnenkomt. 

Na bezichtiging sloten we gezamenlijk af met een mooie dialoog met o.a. de vraag of het dit soort projecten ook financieel haalbaar zijn als ze niet gesubsidieerd worden, welke manier van communicatie je kan gebruiken om de bewoners mee te krijgen en hoe je draagvlak bij de bewoners kan creëren. 

Op 26 juni vond de excursie Circulair Woonbedrijf, hergebruik vanuit materialendepot plaats. Ruim 30 deelnemers meldden zich bij van Liempd Sloopbedrijven B.V. in Sint-Oedenrode.

Op deze prachtig dag trapte Paul Terwisscha van Woonbedrijf af. Paul nam het gezelschap mee op ‘Reis naar gesloten kringlopen’. De ambitie van Woonbedrijf op circulair gebied spreekt aan. Zij neemt concrete stappen om ervoor te zorgen dat zij minder materiaal gebruikt en de cirkel van materiaalgebruik zich sluit. Inzet is een circulair Woonbedrijf. Dit dankzij een mooie samenwerking met partners met wie Woonbedrijf een overeenkomst heeft gesloten.

Na de presentatie volgde een Paneldiscussie met Barthel Van Dinther van A. van Liempd Sloopbedrijven, Thijs Paré van Baetsen afvalverwerking en Michiel Weers van Woonbedrijf onder de enthousiaste leiding van Jos Thomaes namens Groene Huisvesters. 

Na een voorstelronde en pitch kon de zaal de heren bevragen. De  bezoekers waren benieuwd welke rol Woonbedrijf speelt in de samenwerking? Hoe vind je partners om mee te denken over en inhoud te geven aan circulariteit? Hoe richt je de samenwerking in? Michiel gaf aan dat de samenwerking geleidelijk groeit, het gaat om vertrouwen en een win-win situatie creëren. Hij geeft aan dat Woonbedrijf veel selectiever materialen vervangt. Als vervanging echt noodzakelijk is, zet zij bouwmaterialen zo mogelijk opnieuw in. Dit vraagt kennis en ervaring van de vakmannen en is ingepast in de werkprocessen. Vakmannen zijn enthousiast omdat zij hun ambacht weer goed kunnen uitoefenen dat gericht is op behoud of herstel van materialen. Barthel lichtte de inhoud van de samenwerking toe bezien vanuit een sloopbedrijf . Door te starten en te doen worden materialen daadwerkelijk hergebruikt. Het gaat om de praktische invulling van het slopen van woningen, het stallen van de bouwmaterialen, het hergebruiken van onderdelen zoals een wasbak of een deur. Thijs gaf zijn visie op de samenwerking vanuit een afvalverwerker en “afval” dat wordt hergebruikt. De kunst is om niet te downcyclen maar materialen gelijkwaardig in te zetten of zelfs te upcyclen. De particulieren kopen materialen op via gebruiktebouwmaterialen.com . Vooral de paneeldeuren uit de jaren 30 woningen zijn in trek. Dit is een mooie vorm van upcyclen.

Na de Paneldiscussie was het tijd voor een rondgang over het terrein. Barthel nam ons mee in het proces en liet ons zien hoe de materialen nieuw leven krijgen. 

Na de rondleiding vertrokken we op weg naar Son en Breugel naar het terrein van Baetsen, de afvalverwerker waar materialen gescheiden en gesorteerd worden. 

Spullen die niet hergebruikt kunnen worden, zijn nog geen afval. Ook deze restproducten vinden een weg naar hergebruik of worden biomassa. Bij Baetsen kregen we een presentatie over de wondere wereld van het “afval”. Na presentatie volgde een prachtige rondleiding. Op stevige schoenen of laarzen liepen we door de sorteerplaatsen en langs bergen materiaal. Wij aanschouwden het scheiden en sorteren van afval door zwaar materieel zoals zeeftrommels, magneetbanden, kranen, bulldozers en robots. We ontmoeten mensen die afval handmatig uitsorteerden. Jos sloot de bijeenkomst af. We kijken terug op wel hele bijzondere bedrijfsbezoeken.

Op woensdag 22 mei genoten ruim 55 deelnemers van een inspirerende rondleiding over het Minitopia terrein in Den Bosch. Deelnemende corporaties kwamen uit alle windstreken naar Den Bosch om te beleven hoe de bewoners samenbouwen aan een leven in hun eigen (huur) woningen. Op het voormalige terrein van de Afvalstoffendienst verrijst een woongemeenschap voor een periode van 5 jaar. Bewoners bouwen zelf een woning die demontabel, duurzaam en betaalbaar is. Zayaz faciliteert met het experiment ‘Huurders bouwen zelf!’ zes huurders om hun eigen droomhuis te realiseren. Zayaz doet zo ervaring op met het vergroten van eigenaarschap; de huurder als producent die zelf invloed heeft op de hoogte van de woonlasten. Daarnaast geeft Minitopia inzicht in de kansen van ‘lichter wonen’ op een tijdelijk braakliggend terrein waar geen gasaansluiting is.

 In de eerste fase zijn 17 woningen gerealiseerd. De tweede fase van 25 woningen zijn in aanbouw. Op het terrein wordt volop samengewerkt en gebouwd aan een eigen plek die voor elke bewoner een volledig andere woning oplevert. Het is mooi te zien hoe bewoners eigen keuzes maken en innovatieve producten toepassen. De woningen hebben een vergunning voor 5 jaar. Het kunnen verplaatsen van de woning is van belang. De meeste woningen zijn gebouwd met lichte prefab materialen en elementen. Dit zorgt ervoor dat deze woningen binnen een korte periode van 3 maanden opgebouwd zijn.  Veel woningen zijn eenvoudig uit elkaar te halen. Ook is vaak tweedehands materiaal gebruikt.  Hout is het meest gebruikte materiaal. Een woning is afgewerkt met kurk. Er is ook een woning van stro afgewerkt met leemstuc. De meeste woningen zijn heel goed geïsoleerd. Bewoners kiezen doorgaans niet voor ingewikkelde installaties omdat deze duur zijn en ruimte kosten. Een hout pelletkachel, infrarood paneel maar ook een Upfall Shower aangesloten op een 30 liter boiler zijn toegepast. Dit is een spaardouche die 80% zuiniger is dan een normale douche zonder in te leveren op comfort. De woningen voldoen aan het Bouwbesluit Bestaande Bouw. Zayaz stelde een bouwbudget van €30.000 exclusief BTW per woning beschikbaar en blijft eigenaar van de huurwoningen. Zij biedt de huurders wel een koopoptie.

De rondleiding werd voorafgegaan aan een presentatie van Rob Bogaarts van Brabant Wonen die de deelnemers meenam in The Natural Step. In Den Bosch is een Duurzaamheidsakkoord gesloten gebaseerd op de vier spelregels van The Natural Step. De corporaties, huurdersorganisatie, gemeente en waterschap werken samen. Deze gedeelde taal levert niet alleen veel energie op in de stad maar helpt ook het verschil te maken. Rob riep corporaties op om samen te werken in het WonenLab van The Natural Step. Corporaties kunnen samen met hun huurders de negatieve impact ombuigen.

Tessa Peters en Rolf Boxmeer van Rezone namen het initiatief tot Minitopia. Het bouwen op tijdelijk terreinen levert innovatiekracht op.  Bouwen wordt niet alleen veel betaalbaarder maar ook circulair door de toepassing van conceptbouw en hergebruik van materialen. Het is heel inspirerend om te zien hoe de bewoners het voor elkaar krijgen om te bouwen met beperkte middelen. Ook in andere steden en op andere tijdelijke woonlocaties zijn vergelijkbare initiatieven in voorbereiding.

Janine van Heertum en Jurgen Arts van Zayaz gingen in op de tussenevaluatie van het experiment ‘Huurders bouwen zelf!’. Zes huurders kregen de mogelijkheid om hun woning te realiseren op basis van een eigen ontwerp of een afbouwconcept. Het blijkt dat huurders prima in staat zijn eigenaarschap te nemen over bouw, budget en planning; de oplossingsgerichtheid is groot. Ook leidt het tot een gelijkwaardiger manier van werken tussen huurder en corporatie. Wel komt er voor de huurder erg veel zelfwerkzaamheid aan te pas. Als opschaling ziet Zayaz dan ook niet zozeer het volledig zelf bouwen van een woning door de huurder, maar veel meer het vergroten van keuzemogelijkheden, bijvoorbeeld bij nieuwbouw, renovatie en onderhoud. Het uiteindelijke doel is om huurders meer regie te geven over het wonen en daarmee het woongenot te vergroten.

Marlou Boerbooms sloot de excursie af door deelnemers te bevragen wat hen opvalt aan Minitopia en wat zij meenemen naar de eigen corporatie. ‘Imponerend om te zien hoe je een braakliggend terrein tijdelijk kan omvormen tot een broedplaats van zelfwerkzaamheid’, was een mooie reactie.

Bekijk de impressie van deze interessante excursie in Den Bosch. Ook een bijeenkomst of excursie bijwonen, klik hier om u aan te melden.

Op 12 juni gaan we in de middag op excursie duurzame mobiliteit naar Amsterdam Noord. Meld je aan via deze link.