Circulariteit – Groene Huisvesters

Versnellingslab Circulair bouwen

Woningcorporaties helpen om de komende jaren versneld concrete stappen te zetten naar een circulaire (ver)bouwen. Dat is het doel van het Versnellingslab Circulair bouwen, het nieuwe, (meerjarige) leer- en ontwikkelprogramma dat Alba Concepts, Groene Huisvesters, Cirkelstad en Platform31 vanaf het najaar van 2022 gezamenlijk aanbieden.

Veel corporaties zien circulair (ver)bouwen inmiddels als één van de speerpunten voor de komende jaren. Maar vrijwel allemaal worstelen ze met de verankering ervan in hun beleid en werkprocessen. De kennis over circulair (ver)bouwen is gefragmenteerd en lastig toegankelijk en de regelgeving biedt onvoldoende houvast. Het Versnellingslab Circulair Bouwen zal worden gepresenteerd door Fons Lustenhouwer van Platform31.

Het lab hangt samen met drie (online) masterclasses op de thema’s 1) introductie ‘Het Nieuwe Normaal’, 2) monitoring, meten en sturen en 3) circulair inkopen en samenwerking. Dit programma zal gepresenteerd worden door Jip van Grinsven van Alba Concepts.

Na afloop is er voor deelnemers de kans zich aan te melden voor deelname aan dit programma.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en het Ministerie van BZK.

Artikel Anne Uelderink – Met drie zie je meer dan alleen

Woningcorporaties hebben met grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de woningnood en klimaatcrisis te maken. Deze uitdagingen vragen om expertise en innovatie op meerdere terreinen. Daarbij is het voor woningcorporaties actueel en urgent om nauwe samenwerkingen aan te gaan.

In onderstaande link vertelt Anne Uelderink over triple helix samenwerkingen, ook wel de samenwerkingsvorm tussen de overheid, kennisinstellingen en bedrijven genoemd. In het artikel wordt uitgelicht waarom er een meerwaarde voor woningcorporaties wordt gezien in deze vorm van samenwerking. Voorbeelden over een samenwerkingsverband van Brainport Development (in regio Zuidoost-Brabant en vanuit woningcorporatie Wonion (Ulft) zijn uitgewerkt.

Met drie zie je meer dan alleen – artikel Anne Uelderink

Hoogwaardig hergebruik van materialen

De materiaalstromen van een corporatie die nodig zijn voor nieuwbouw, renovatie, onderhoud en beheer zijn in beeld gebracht in een aantal regio’s. Deze stromen zijn nu vertaald naar alle corporatiewoningen in Nederland. Indrukwekkend veel materiaal gaat er om in de corporatiesector. Samenwerking tussen corporaties en met de ketenpartners is nodig voor het recyclen van materialen zoals sanitair, dakpannen en gevelonderdelen. Hoogwaardig hergebruik gaat niet vanzelf.

Barend Wassink (Wonion), Stan van den Thillart (Woonbedrijf) en Jurn de Winter (Portaal) gaan in gesprek over de opgedane ervaring met hoogwaardig hergebruik van materialen.

Tijdens deze sessie staat circulair werken en het belang van hoogwaardig hergebruik van materialen centraal. We bespreken de onderzoeksresultaten van de materiaalstromen van corporaties en de rol die corporaties kunnen nemen om materialen hoogwaardig te hergebruiken.

Wytze Kuijper, Cirkelstad gaat in op De Nationale Product Catalogus, het platform voor een circulair product alternatief. De producten zijn geregistreerd en gevalideerd door Kiwa. Voor corporaties is er een Buyergroep circulaire bouwmaterialen. In deze groep werken corporaties en partners samen op de vraag hoe sturing te geven aan het inkopen van circulaire product alternatieven bij (groot)onderhoud, renovatie, nieuwbouw en transformatie van vastgoed.

Deze sessie is ook interessant voor directeur-bestuurders! Samenwerking tussen corporaties en haar bouwpartners is nodig om resultaten te behalen. Neem jouw eigen ketenpartner mee naar deze sessie en leer van de praktijk!

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en het Ministerie van BZK.

Zonnecoöperatie huurders

Ernst Damen van Thuisvester deelt de ervaring met het opzetten van een zonnecoöperatie voor huurders. Thuisvester werkt samen met Woonkwartier aan deze aanpak en huurders kunnen lid worden. Dit initiatief is ontstaan om ook huurders zónder geschikt dak mee te laten profiteren van zonnestroom. Hoe werkt de nieuwe regeling SCE (Subsidieregeling coöperatieve energieopwekking)? Wat moet je regelen voor een zonnecoöperatie voor huurders? Wat kunnen andere corporaties leren van deze aanpak? Wat zijn de valkuilen?

Marco Matheeuwsen van Casade gaat in op Dakenstroom. Casade won met Dakenstroom de Award Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen 2021 van Vogelbescherming en Zoogdiervereniging. In dit programma vervangt Casade samen met diverse partners honderden schuine daken van huurwoningen door een nieuw, goed geïsoleerd dak. En dat gebeurt zó dat de daken energie opwekken, actief bijdragen aan een gezond (groen) klimaat, én plek bieden aan beschermde diersoorten als de vleermuis, de huismus en de gierzwaluw. De aangepakte woningen krijgen meer comfort en huurders hebben er financieel voordeel van. De Dakenstroom-woningen krijgen een dak vol zonnepanelen. De opgewekte energie van deze panelen gaat naar Zonnecoöperatie Dakenstroom. Alle huurders van Casade kunnen profiteren van de duurzaam opgewekte zonne-energie. Door lid te worden van Zonnecoöperatie Dakenstroom krijgen zij korting op hun energiebelasting. Ook huurders die geen zonnepanelen op hun dak hebben, kunnen meedoen.

Samenwerking tussen corporaties en huurdersorganisatie is nodig om goede afspraken te maken. Neem jouw eigen huurdersorganisatie mee naar deze sessie en leer van de praktijk.

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en RVO.

Slotevent Roadshow

“Neem zonwering op in het Nationaal Isolatie Programma” is een van de aanbevelingen van Groene Huisvesters tijdens het Slotevent van de Roadshow Circulariteit en Klimaatadaptatie op 1 juni bij Podium Bloos te Breda. Voorzitter van Groene Huisvesters Karo van Dongen (Alwel) daagde Ferdi Licher (BZK) en Martin van Rijn (Aedes) uit om een verregaande samenwerking op Circulariteit en Klimaatadaptatie tussen corporaties te faciliteren en de aanbevelingen in de praktijk te brengen. Gerrolt Ooijman en Paul Terwisscha deelden de opgehaalde resultaten vanuit de gesprekken met ruim 200 corporatie bestuurders. Zij riepen op om deel te nemen in een living lab circulaire corporaties. Marlou Boerbooms (Groene Huisvesters) presenteerde de opgehaalde inzichten vanuit de 26 regionale netwerken van directeur-bestuurders die Groene Huisvesters in het afgelopen 1,5 jaar bezocht. Hittestress is het meest gehoorde probleem, bestuurders hebben zorg dat door vergaande isolatie de hittestress in hete perioden zal toenemen. Zij riep corporaties op zich aan te sluiten bij de Hitte- en Tuinengroep en deed een oproep om nieuwe living labs te starten rondom groene wijken, huurders op groen en koppelenkansen benutten (daken, renovatie en wateropvang op eigen terrein).

Tijdens deze bijeenkomst werden het ‘pamflet circulaire corporaties’ en de ‘aanbevelingen klimaatadaptatie’ aangeboden aan Ferdi Licher (BZK) en Martin van Rijn (Aedes). Beiden zegden toe een vergaande samenwerking te faciliteren en de thema’s samen verder te brengen.

De ochtend werd afgesloten met een rondleiding door Ronald …, Bas van Rijsbergen en Bas Hoefeijzers (Breda) en Karo van Dongen langs de mooie binnenstedelijke ontwikkelingen in het gebied. Dank aan gemeente Breda voor de ontvangst en bijdrage aan deze dag!

Circulair versnellen

Nederland Circulair in 2050 is een forse ambitie die het Rijk heeft gesteld. Wat betekent dit voor corporaties? Hoe hoog moet je de lat leggen om deze ambitie te bereiken? Om hier concreet antwoord op te geven is vanuit BZK en Cirkelstad het programma Samen Versnellen opgezet dat toewerkt naar het ondertekenen van het convenant: ‘Circulair bouwen: Het nieuwe normaal’ in 2023.

Het Nieuwe Normaal wordt bepaald door projecten te evalueren aan de hand van een evaluatietool. Deze tool is ontwikkeld door Copper8, Alba Concepts, Metabolic, TU Delft en Accez. De focus van de tool ligt op materialen, maar hierin zijn ook vragen opgenomen rondom de thema’s energie, water, sociale aspecten en management. De uitkomsten van de evaluaties worden vertaald naar een minimale score voor circulair bouwen ofwel ‘Het nieuwe normaal’ én ook een excellente score: ‘Het nieuwe normaal excellent’. Op dit moment is de 0.2-versie van ‘Het nieuwe normaal’ beschikbaar, in het voorjaar 2022 volgt versie 0.3. Circulair bouwen gaat uiteraard verder dan sturen op technische prestaties en vraagt ook aandacht voor een andere procesaanpak. De audit en het bijbehorende evaluatie gesprek bieden inzicht in leer- en verbeterpunten op projectniveau. Ook biedt het inzicht in versnellers en barrières op programmaniveau.

Wytze Kuijper, Cirkelstad, gaat in op ‘Het Nieuwe Normaal’ en hoe je als corporatie kan meedoen. Meer dan 15 corporaties hebben al een audit laten uitvoeren en 30 corporaties zijn vanuit de City Deal aangesloten bij ‘Het Nieuwe Normaal’ en leren van de evaluatie van hun project. Tessa Verhulst, Alba Concepts, deelt de inzichten die zijn opgedaan uit de audits en geeft een doorkijk naar hoe je aan de slag kunt met Het Nieuwe Normaal.

Gerrolt Ooijman, directeur-bestuurder van Wonion en Paul Terwisscha, directeur-bestuurder van Volksbelang Helmond, gaan in gesprek waarom zij zich aansluiten in de Buyer Groep voor woningcorporaties en het Nieuwe Normaal begeleidt door het Kennisplatform Cirkelstad. Wat betekent dit voor hun organisatie? Hoe verzilver je kansen om meer circulair te werken? En wat levert samenwerken jou als organisatie op? Wat heb je nodig van collega’s en andere partners? Zij gaan in op laaghangend fruit en de stappen die zij zetten.

Deze sessie is ook interessant voor directeur-bestuurders! Leer van de corporaties die werken vanuit ‘Het nieuwe normaal’. Neem jouw eigen (keten)partners naar deze sessie!

Gratis dankzij een bijdrage van Aedes, Groene Huisvesters en het Ministerie van BZK.

Nationale Conferentie Circulaire Economie 7 februari

Pamflet ‘Corporaties & Circulariteit’

Karo van Dongen (bestuurder Alwel en voorzitter Groene Huisvesters) en Paul Terwisscha (directeur-bestuurder van Volksbelang Helmond en lid van de peergroup circulariteit van de Groene Huisvesters) overhandigden het pamflet ‘Corporaties & Circulariteit’ aan Vincent Gruis (voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie) Op 7 februari tussen 11-12 uur tijdens de sessie ‘Circulaire woningbouw: noodzaak en kans’. Irma Thijssen van RVO leidde de sessie waarin de Groene Huisvesters ingingen op de initiatieven en ontwikkelingen bij corporaties op het terrein van circulariteit.

‘Je kunt het maar een keer doen. Doe het dan goed!’
Woningcorporaties bezitten 2,3 miljoen woningen en staan aan de start van een enorme renovatie opgave en na-isolatie aanpak. Hiernaast loopt een groot nieuwbouwprogramma. Met circulaire verduurzaming en circulaire nieuwbouw kunnen de woningcorporaties bijdragen aan een circulaire economie en aan de klimaatdoelstellingen. ‘Je kunt het maar een keer doen. Doe het dan goed!’ Dat is het motto van de Groene Huisvesters en het Transitieteam Circulaire Bouweconomie.

Circulair bouwen neemt een vlucht. Ook Aedes, Neprom en IVBN zetten zich met het Lente Akkoord 2.0 in voor circulaire woningbouw. Houtbouw nam in 2021 al een enorme vlucht. Zie FSC Nederland met het HOME programma houtbouw, de Green Deal Houtbouw van de MRA, en de Citydeal Biobased bouwen. Ook grote bouwers kiezen voor circulair. Wat betekent dat voor jou?

In deze sessie krijg je een overzicht van deze ontwikkelingen, de uitdagingen en kansen. Er is ruimte voor gesprek met Transitieteam Circulaire Bouweconomie en De Groene Huisvesters.

Week van de Circulaire Economie Februari 2022

De Nationale Conferentie Circulaire Economie 2022 staat in het teken van ‘Allemaal Circulair!’ Een transitie naar een circulaire bouweconomie is een zoektocht, waarin we toewerken naar nieuwe manieren van ontwerpen, nieuwe strategieën en nieuwe businessmodellen. Met de focus op vastgoed transformeren in plaats van nieuw bouwen. Slimmer ontwerpen, remontabel bouwen, minder materiaal gebruiken, en andere materialen gebruiken, met een lage milieu-impact.

Meer over de Roadshow

Pamflet Circulaire corporaties

Een gezond en groen 2022

In 2021 bereikten we met onze sessies meer corporatiemedewerkers dan ooit tevoren. De online formule lijkt- hoewel we jullie fysieke aanwezigheid zeer missen- goed te werken voor alle deelnemers en we groeien in het online faciliteren van onze sessies. We willen jullie bedanken voor de waardevolle input en inspiratie en kijken met plezier uit naar 2022 waar we naast online sessies een aantal excursies naar mooie projecten hebben gepland. Jullie zijn van harte welkom je in te schrijven voor de geplande sessies, via het programma kun je klikken op de sessies waar je aan wilt deelnemen om je in te schrijven.

Naast de sessies van de Groene Huisvesters Academie zagen we velen van jullie in intensievere vorm in de tuin en hittegroep en tijdens de Cursus Ambassadeur Klimaatadaptatie en Groen waar ondertussen meer dan 200 corporatiemedewerkers aan deelnamen.

We wensen jullie goede en gezonde dagen en kijken er naar uit jullie te ontmoeten in het nieuwe jaar!

Samenwerken met bewoners aan Circulariteit

De Alliantie doet ervaring op met sociale duurzaamheid onder het motto Als het goed gaat met de mensen gaat het goed met de wijk! De dagbesteding van cliënten van Philadelphia is in de plint van appartementengebouwen ondergebracht. Het versterkt de onderlinge band tussen bewoners en biedt werk aan mensen met een beperking.

De plint van de drie nieuwe gebouwen in Amsterdam Buiksloterham bieden ruimte aan een wasbar voor het wassen en repareren van kleding, een buurtschuur voor reparatie van fietsen en technische klussen en een ruimte de tabula rasa die zelf door bewoners te programmeren is. Bewoners uit de omgeving kunnen gebruikmaken van de diensten van Philadelphia.

Een goed ontwerp dwingt respect af. Ruimtes zijn volledig ingericht met producten uit afval. De Ontwerpers van de Soldaat van Oranje kiezen voor schoonheid van doorleefde materialen.

Philadelphia neemt beheertaken van de Alliantie over in ruil voor huurcompensatie. Philadelphia investeert in roerende en de Alliantie in onroerende zaken. De cliënten van Philadelphia wonen en werken in de eigen omgeving terwijl zij daarvoor met een dieselbusje naar de dagbesteding werden vervoerd naar de periferie van de stad.

Jurgen Klaassen, de Alliantie deelde deze mooie voorbeelden van sociale duurzaamheid in Amsterdam. Celine Janssen vulde het verhaal aan met de resultaten van haar onderzoek naar sociale duurzaamheid bij de TU Delft.

Versnelling Houtbouw

Acht Brabantse woningcorporaties, verenigd in het samenwerkingsverband Lente werken samen aan het versnellen van het toepassen van houtbouw. Samen zijn zij goed voor meer dan 100.000 sociale huurwoningen. De corporaties Alwel, Area, BrabantWonen, Casade, Stadlander, Tiwos, WonenBreburg en Zayaz nemen deel.

Harrie Windmüller, bestuurder van BrabantWonen, vertegenwoordigt de acht woningcorporaties: “In onze sector wordt nu al ervaring opgedaan, maar in de praktijk gebeurt er nog te weinig. Hout zou veel meer toegepast kunnen worden. Door collectief te leren van individuele projecten maken we gebruik van ons netwerk. Daarom vormen we nu een inkoopsamenwerking waarin we samen optrekken met RVO.” In 2020 gingen zestien Buyer groups van start, ondersteund door het Rijk. Ze stimuleren ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en circulariteit.

Jurgen Arts en Jetske Thielen, Lente namen ons mee in de aanpak binnen Lente om samen te werken aan de realisatie van projecten uitgevoerd in Houtbouw.

Irma Thijssen, adviseur bij RVO, Transitieteam Circulaire Bouweconomie en de Buyergroup Houtbouw, ging in op het onderzoek en voorbeeldenboek Houtbouw sociale woningbouw met vijftien voorbeelden van gerealiseerde projecten in de sociale woningbouw in hout.