Inspirerende excursie Agaatlaan Leiden Portaal

p1060641Op 9 november verzamelden zich een 70-tal deelnemers in Leiden voor de Excursie naar de Nul op de Meter flat in de Agaatlaan. Groene Huisvester Portaal ontving vooral corporaties, maar ook gemeenten en organisaties die bezig zijn met Nul op de Meter bij Hoogbouw. Gespreksleider Marlou Boerbooms verwelkomde de groep namens Groene Huisvesters en daagde hen uit in de eigen organisatie aan de slag te gaan met NOM. Na een toelichting door Portaal op de aanpak in de Agaatlaan door Joris Gresnight en Simon Verduijn gingen drie groepen aan de slag in een masterclass. De resultaten van de ‘Basis NOM’ door Jeffrey Mennen Stroomversnelling, ‘Ontwikkeltafel Stroomversnelling Hoogbouw’ door Maurice Coen van Stroomversnelling en ‘Kansen en dilemma’s Agaatlaan’ zijn gedeeld. Conny Lips met haar studenten van het ROC zorgden voor een hartverwarmende catering in de ijskoude maar inspirerende werkplaats van Bouwmensen. Tijdens de lunch werden deelnemers opgeroepen te participeren in de Warmtesprong gericht op NOM met warmtenetten en op de aanpak NOM met VVE’s

img_5635Het bezoek aan de Agaatlaan 121 en 303 waar de prototypen te zien zijn, vormden het hoogtepunt van de excursie. Het casco van de Agaatlaan is goed waardoor bestaande constructies behouden kunnen blijven. Het tripple glas past in de bestaande kozijnen en de gevelisolatie komt aan de binnenzijde. Elk vertrek krijgt een luchtwarmteepomp met warmteterugwinning die lokaal te regelen is. Hiervoor ontwikkelden de partners een nieuw product. Ook het warm tapwater op een luchtwarmtepomp wordt per appartement geïnstalleerd. Voor het benutten van de zonnestroom wordt gebruik gemaakt van de postcoderegeling.

 

p1060662Marlou Boerbooms vatte de conclusies samen:

  1. Betrek bewoners, zij bepalen of de CO2 reductie haalbaar is, zie werksessie van Groene Huisvesters.
  2. Doen is leren, gun jezelf als organisatie dit leerproces.
  3. Begin klein, de Stroomversnelling heeft  knelpunten opgelost bij eengezinswoningen en laagbouw.
  4. Benut de Energie Prestatie Vergoeding en zorg voor financieringsruimte voor nieuwe projecten.
  5. Stel je open voor (sociale) innovatie zoals samenwerking met bewoners of nieuwe producten.
  6. Benader duurzaamheid breed: materiaalgebruik, ecosystemen zoals in The Natural Step.
  7. Werk aan opleidingen.
  8. Kies als bestuurder voor duurzaamheid en biedt medewerkers en partners ruimte dit te realiseren.

Speciale dank aan Portaal bestuurder Bert Keijts die ons uitnodigde en Nico van Ginkel voor de organisatie en iedereen die bijdroeg aan deze geslaagde excursie.

Op weg naar duurzaamheidsagenda De Vernieuwde Stad

img_0004Op 7 november maakte De Vernieuwde Stad een agenda op voor duurzaamheid onder leiding van voorzitter van Groene Huisvesters Bert Wijbenga. Bernice Notenboom, klimaatjournaliste deelde haar ervaring opgedaan op poolexpedities en daagde de bestuurders uit vergaande stappen te zetten om het Parijse Klimaatakkoor te halen. Klimaatadaptie is daarnaast noodzakelijk want we hebben nu al te maken met extremer weer. Naast Aedes en AFWC presenteerde Marlou Boerbooms de praktijkvoorbeelden van Groene Huisvesters. Duurzaamheid blijft voor De Vernieuwde Stad het komende jaar hoog op de agenda staan. Deze inspirerende start is daarvoor een mooie opmaat.

31 oktober Debat met 2de kamerleden ‘Naar een nationaal programma CO2 neutraal’

Op 31 oktober in Mariahoeve gingen bestuurders van Groene Huisvesters in debat met Joris Wijsmuller, Wethouder den Haag, Erik Ronnes, CDA, Roald van der Linde, VVD en Albert de Vries, PvdA over een Nationaal Programma CO2 neutraal. Het Parijse Klimaatakkoord gaat 7 november in werking en vraagt een enorme inspanning om te komen tot een energieneutrale gebouwde omgeving.

Ronald Paping van de Woonbond gaf de aftrap met een pleidooi om hobbels weg te nemen. Dit zijn oa de verhuurdersheffing, lage energieprijzen en de kwetsbare finimg_2553anciële positie van huurders. Hij pleitte voor afschaffing van de verhuurdersheffing. Als dit niet  haalbaar is, zou de heffing vervangen moeten worden door een investeringsfonds om een hoge energieambitie te realiseren met een garantie op gelijkblijvende woonlasten. Hogere prijzen voor fossiele brandstof en lagere voor duurzaam opgewekte energie helpt ook. ‘Het verplicht uitfaseren van lage labels moeten we bespreekbaar maken want een laag label biedt onvoldoende woonkwaliteit’.

Jeroen Pepers presenteerde de visie van Aedes om te komen tot een CO2 neutrale en betaalbare sociale huurvoorraad in 2050. Innovatie en prestatiegericht opdrachtgeverschap vergt een cultuuromslag bij corporaties en is essentieel om deze ambitie te realiseren. Daarnaast is een goede samenwerking met de overheid om CO2 neutraliteit te bereiken van belang. Het passend toewijzen waarbij het laag houden van de huren centraal staat, biedt een onjuiste prikkel om te investeren. De discussie rondom salderen is geen stimulans voor toepassing van zonnepanelen. De verhuurdersheffing heeft de investeringscapaciteit aangetast. ‘Laten we samen kijken hoe we het aantrekkelijk maken voor corporaties om te investeren en ook voor minder draagkrachtige corporaties investeringsruimte scheppen’.

Joris Wijsmuller, wethouder duurzaamheid en wonen gaf inzicht in de Haagse praktijk. De verschillen in investeringsruimte van corporaties zijn regionaal groot. Nederland gemiddeld benaderen werkt niet. In Den Haag zitten twee van de drie grote corporaties in een financieel moeilijke situatie waardoor de investeringskracht in de stad klein is. Er zijn wel enorme investeringen zowel in nieuwbouw als in de bestaande bouw nodig. Joris is niet tegen de verhuurderheffing, mits het directe investeringsruimte oplevert, in Den Haag zou dit 50 miljoen euro betekenen. Rotterdam heeft met het nationaal programma Rotterdam Zuid mogelijkheden om de verhuurderheffing in te zetten voor verbeteringen, Joris pleit ervoor dit te verbreden. Nu is het gasnet een collectief net met een aansluitplicht terwijl warmtenetten door de aansluitingen opgebracht moet worden. Hij pleit voor meer samenwerking om geldstromen te benutten zoals bij het al dan niet vervangen van gasnetten: ‘zet de miljarden die nodig zijn voor vervanging van de gasnetten in om te verduurzamen en het uitfaseren van gas te financieren’, is zijn oproep.

img_5539Karin van Dreven en Ria Koppen lichten toe dat bij Haag Wonen de bewoner centraal staat en betaalbaarheid op de eerste plaats komt. Het uitfaseren van gasgeisers en laagste labels is bijna afgerond. Duurzaamheid bij bewoners roept het beeld op van duur. Haag Wonen zet de mens centraal en de woning volgt. The Natural Step helpt ook bewoners die zelf kunnen bijdragen aan zo min mogelijk CO2 uitstoot. Het CO2 neutraal maken van alle woningen van Haag Wonen vergt een investering van 1 miljard. Het afschaffen van de verhuurdersheffing helpt dit programma enorm vooruit.

Roald van der Linde geeft aan dat de impact van het Parijse akkoord veel groter en omvangrijker is dan we ons nu voorstellen. Het vergt een enorme versnelling van duurzame opwekking en energiebesparing. We zien dat het aantal NOM renovaties niet hard gaat en dat corporaties kiezen voor kleine stappen naar neutraal. Woningen met een veel betere kwaliteit zouden duurder moeten zijn waardoor er financieel ruimte is om te investeren. Ook de eis van 70% instemming van bewoners kan de versnelling belemmeren. Hij roept corporaties op om te laten zien dat zij het convenant energiebesparing huursector halen.

Erik Ronnes ziet dat er in de praktijk te weinig meters gemaakt worden en dat het goed is om huurders hierin mee te nemen. De randvoorwaarden moeten beter en daarin past het inzetten van de verhuurdersheffing voor duurzaamheid maar ook voor particulieren om via de energienota te kunnen investeren. Het is een enorme opgave waarbij we moeten samenwerken.

Albert de Vries pleit voor een woonlasten waarborg, bewustwording en draagvlak bij huurders. De overheid moet een betrouwbare partner zijn. De verhuurdersheffing inzetten voor duurzaamheid kan bijdragen. Duidelijkheid over saldering daaraan wordt gewerkt. Het passend toewijzen is ontstaan om de huurtoeslag in stand te kunnen houden en ook dat is belangrijk. Investeren buitenom de huur zoals door de EPV (met gas) en zonnepanelen in de servicekosten biedt ruimte. Standaardiseren door conceptaanpak is een goed idee en de EPV dekt een groot deel van de investering. De innovatie zal doorgaan. Het realiseren van CO2 neutrale woningen gaat niet alleen om geld maar om prioriteit.

Bert Wijbenga leidt de discussie en trekt als conclusie dat geldmiddelen voor het vervangen van het gasnet hard nodig zijn om in te zetten in te komen tot rendabele business cases voor CO2 neutrale woningen. Inzet van de verhuurdersheffing en het benutten van prijsmechanisme zoals fiscale stimulans van elektra of duurzame warmte biedt kans. Het publiek maken van warmtenetten en het afschaffen van verplichte gasaansluiting helpen evenzeer. De samenwerking met een betrouwbare overheid, bouwers maar vooral met huurders maakt het verschil. Hij dankt bestuurders en de Kamerleden voor hun bijdrage.