Mitros Excursie naar Flat met Toekomst inspireert

Groene Huisvesters organiseerde op 22 november een excursie met Mitros naar de wijk Overvecht waar de Flat met Toekomst bezocht werd. Henk Peter Kip bestuurder van Mitros en overtuigd groene huisvester ontving ruim de 40 corporaties en wees hen op het belang van onderling samenwerken en op een andere manier uitvragen van werkzaamheden: ‘Let de lat hoog en durf los te laten want dan ontstaan er nieuwe kansen’. Jop van Buchem, projectleider van de Flat met Toekomst gaf aan hoe Mitros de samenwerking vorm en inhoud gaf. De flatwoningen die gesloopt zouden worden zijn gerenoveerd naar de Flat met Toekomst. Hans van Vucht presenteerde de ervaringen van de bewoners die inmiddels bijna een jaar wonen in de flats. Zij deelden hun ervaring aan keukentafelgesprekken met Hans in februari en nogmaals in november 2017. Mitros heeft bewoners vanaf het begin betrokken en dat wordt gewaardeerd. Bewoners vinden het belangrijk dat het aanzicht van de flats sterk is verbeterd. Zij waarderen dat de keuken groter is geworden doordat het balkon nu bij de flat is getrokken. Naast een grotere keuken is hierdoor ruimte ontstaan waarin de installaties staan opgesteld. Bewoners hebben te maken gehad met storingen en accepteren dat in de wetenschap dat deze worden verholpen, De lage temperatuurverwarming is wennen ook omdat de bestaande radiatoren behouden zijn en daardoor het beeld dat het niets veranderd is. De bewoners waarderen een knop op de radiator voor extra warmte. De ventilatie is een punt van aandacht. De bewoners kunnen ramen openen en de gebalanceerde ventilatie uitzetten. Dit doen zij om geluidsoverlast te voorkomen. CO2 gestuurde ventilatie zou een verbetering zijn en ook inzicht in de energieverbruiken kan bijdragen aan een nog betere klantbeleving. Ondanks de storingen waarderen de bewoners de flats met een dikke 8. Walter de Vette van Mitros leidde de deelnemers door de modelwoning in de Flat met Toekomst. Inspirerend is ook het uitzicht op de flat van Bo-Ex met een powernest op het dak en zonnegevels. De Utrechtse corporaties werken goed samen.

 

Groene Huisvesters op Dag van de bewoner

De gelukkigste bewoner van Nederland Gonny Burgers is op 23 november gekozen tijdens de dag van de bewoner. Hier presenteerde Groene Huisvesters in een breakout sessie de CO2 routekaart voor huurders ontwikkeld door w/e adviseurs in opdracht van de Woonbond, Aedes en VNG. Een primeur die Rutger Groot Wassink van de Woonbond met trots aankondigde. Thijs Kurstjens liet zien hoe corporaties en huurdersorganisaties de huurder op weg helpt naar gasloos wonen. De huurder verdient de hoofdrol niet alleen in de uitvoering maar ook in beleid en voorbereiding van plannen. Tom Thomaes van Groene Huisvesters gaf een doorkijk naar de werksessies in 2018 waarin samenwerken met huurder opnieuw centraal staat.

 

Groene Huisvester Mitros wint met Utrecht Stook je Rijk Trofee 2017

Oordeel van de jury over de prijswinnaar

‘In de Prestatieafspraken van de gemeente Utrecht worden de corporaties flink uitgedaagd’, aldus Sabine Galjé van het ministerie van BZK die namens de jury de prijs uitreikte. ‘Corporaties zijn gevraagd scenario’s op te stellen, waarbij duidelijk moet zijn wat de financiële en uitvoeringstechnische consequenties zijn als 2030 als jaartal voor een klimaatneutrale huursector wordt aangehouden, en wat consequenties zijn als 2050 als jaartal wordt en wat daar tussen mogelijk is. In de wijk Overvecht is het resultaat nu al zichtbaar. Op 22 november organiseerde Groene Huisvesters een excursie naar Utrecht waar Mitros ruim 40 corporaties ontving in de Flat met Toekomst.

Primeur Aedes Routekaart CO2-neutraal 2050

Met onze bestuurders van Groene Huisvesters en andere leden ontwikkelde Aedes een Routekaart, die helpt een pad uit te stippelen naar een CO2-neutrale woningvoorraad in 2050. In onze Werksessie op 20 september lichtte Ronald Franken van Aedes het doel en de opzet van de Routekaart toe. Walter de Vette van Mitros en Marco Kersing van OFW deelden daarna hun ervaringen met het invullen van de Routekaart. Marco: ‘Ook voor voorlopers in duurzaamheid, levert de Routekaart nieuwe inzichten op. Met name de lange-termijn-blik biedt nieuw licht op het nut van korte-termijn-investeringen. En gelukkig is er veel ruimte voor eigen keuzes binnen het instrument.’ Ook Walter was enthousiast: ‘Het brengt de investeringen voor duurzaamheid financieel goed in beeld en je kunt vervolgens spelen met de verschillende scenario’s. Verder is het lekker simpel en kost het je slechts een uur om het format te vullen, mits je natuurlijk de juiste data paraat hebt.’ Het format voor de Routekaart is vanaf 2 oktober aan te vragen via Aedes. Er volgen meer bijeenkomsten voor experts over de Routekaart. Kijk voor informatie op www.aedes.nl/CO2neutraal2050.

Groene Huisvesters op Dag van de bewoner

Groene Huisvesters, Renda en de Woonbond vinden elkaar op de ‘Dag van de Bewoner’.
Op donderdag 23 november 9 uur tot 17 uur Krachtstation, Amerikalaan 199, Utrecht.
In het programma bieden wij om 11 uur, 13 uur en 14 uur een breakout aan onder de titel:
 
De huurder als dwarsligger of ambassadeur voor CO2 neutraal wonen?
Hoe betrek je de huurder in de ambitie om te komen tot CO2 neutraal wonen. De huurder verdient de hoofdrol. Hoe voorkom je dat de huurder zich ongelukkig voelt en een dwarsligger wordt. Samen met huurders werken wij aan de meest gelukkige huurder. Veilig, gezond en comfortabel wonen zonder energielasten, dat is onze inzet.
Rutger Grootwassink van de Woonbond presenteert de Routekaart voor huurders naar CO2 neuraal wonen, die door Renda partner w/e adviseurs is ontwikkeld. Marlou Boerbooms en Groene Huisvesters maken hier een interactieve sessie van.
Het  programma en  aanmelding vind je hier

Warmtesprong naar aansluiting op warmtenet?

Met het vaststellen van de EnergieAgenda van minister Kamp en de ondertekening van de Green Deal aardgasvrij wonen door 30 gemeenten, staat de uitrol van warmtenetten hoog op de agenda. “Verwachting is dat warmtenetten in de toekomst circa 25% van de woningen van warmte zullen voorzien, ten opzichte van circa 4% op het moment”, vertelt Jos Karssemeijer van het ministerie van Economische Zaken tijdens de bijeenkomst Warmtesprong die Groene Huisvesters met Platfrom31 op 22 juni organiseerde. Het gaat om kostbare projecten met een lange tijdshorizon, met verschillende risico’s en waarvoor gedegen kennis onontbeerlijk is.

Randvoorwaarden, risico’s en businesscase
Jeroen Roos van Infinitus gaf uitleg over temperaturen, duurzaamheid en de kansen en risico’s. “Veel warmtenetten kennen een hoge temperatuur, terwijl bij lagere temperaturen minder warmteverlies optreedt en het mogelijk is om duurzame bronnen aan te sluiten”, vertelt Jeroen Roos.  Eline Kleiwegt van Rebel gaf de deelnemers inzicht in de businesscase van de verschillende actoren in het gebied en specifiek in de businesscase voor corporaties. Kleiwegt: “Om de kosten voor het warmtenet te kunnen vergelijken met de huidige oplossing, moet je in beeld brengen wat de huidige kosten zijn. Het gaat onder andere om kosten voor vervanging en onderhoud aan ketel, kosten voor het leidingwerk en meters, inkoopkosten gas en administratieve kosten. We merkten dat het voor de corporaties lastig was om deze informatie bijeen te brengen.”

Aardgasloze wijk
Jan Willem Schild van Groene Huisvester Woonbron, wethouder Stephan Brandligt en Ronald Dijkgraaf van de gemeente Delft, gaven uitleg over de ontwikkelingen in de wijk Voorhof Oost. De wijk vormt de inzet van de gemeente Delft voor de ‘Green deal aardgasloze wijken’. In de Voorhof liggen momenteel elf flats van verschillende eigenaren (vier corporaties, één belegger, vijf VvE’s) die zijn aangesloten op drie kleine warmtenetten die door Eneco verwarmt worden middels aardgas. Eind 2016 heeft Eneco aangegeven haar activiteiten te stoppen. Sindsdien zoeken de eigenaren naar een alternatief. Nadat iedereen voor een eigen – niet-duurzame –  oplossing leek te gaan, zocht Woonbron ondersteuning van de gemeente om te zoeken naar een gezamenlijk duurzaam alternatief. In dezelfde periode dienden zich twee kansen aan: een warmteaansluiting op de leiding door het midden en een aansluiting op de nog te ontwikkelen geothermieput van de TU Delft. Deze heeft een overcapaciteit die benut kan worden bij de verwarming van de Voorhof. Op termijn kan ook het achterliggende gebied aangesloten worden en wellicht een aantakking gemaakt met de leiding door het midden. De verschillende eigenaren in het gebied zijn inmiddels akkoord om gezamenlijke duurzame alternatieven te onderzoeken. In het experiment Warmtesprong van Platform31 rekenden de drie corporaties Vidomes, DUWO en Woonbron samen met de gemeente Delft de businesscase voor de corporaties uit om aan te sluiten op de geothermieput van de TU Delft.

In stappen naar CO2 neutraal

Op 20 september vindt de kick-off plaats van de Aedes ondersteuning voor corporaties die een plan maken om te komen tot CO2 neutrale wonen. De Woonagenda zet in op CO2 neutraal wonen in 2050. Deze ambitie lijkt ver weg maar is alleen haalbaar wanneer corporaties daar nu mee aan de slag gaan. De werksessie van Groene Huisvesters ‘In stappen naar CO2 neutraal’  vindt plaats bij Aedes tussen 13 en 16.30 uur. Aanmelden voor deze sessie kan hier.

Europese stimulering benutten

Op 17 mei nodigde Professor Vincent Gruis, deelnemers uit mee te doen aan een Europese subsidieaanvraag ‘CHARM’ ofwel Circular Housing Asset Renovation & Management. Nederland kent een bouwpraktijk waarin 90% van de bouwdelen gerecycled wordt. Zo wordt beton uit sloopprojecten verwerkt tot betongranulaat en benut in de wegenbouw. Dit noemen we down-cyclen, De waarde van het nieuwe product is lager in vergelijking tot de oorspronkelijke toepassing. De kunst is om de waarde bij hergebruik gelijk of hoger te maken. Door onderhoud stel je sloop uit, In het geval van sloop verdient het hergebruiken in de keten of bij voorkeur het up-cyclen de voorkeur. Zo worden gebruikte koffiezakken geup-cycled tot hippe kussens. Het project CHARM gaat in op circulaire bouwdelen, renovatieconcepten, circulair portfolio beleid en hergebruik binnen de regio. De deelnemers aan de werksessie ‘Europese stimulering benutten’ toonden interesse in deze Interreg NWE aanvraag die door de TU Delft wordt voorbereid. Ron Stevens, voorzitter van VAC puntwonen pitchte zijn Interreg 2 Seas project ‘Langer zelfstandig wonen van senioren’ waarbij energiebesparing een van de aspecten is. Hij zoekt corporaties in Zuid-West Nederland (Zeeland, Zuid Holland, Brabant en kuststrook Noord Holland) en die kunnen zich nog steeds melden.

Sebastien Garnier, lobbyist vanuit Aedes in Europa ging in op de ‘Stimulering vanuit Europa’. Nederlandse corporaties maken relatief weinig gebruik van de vele mogelijkheden. Een oorzaak is dat binnen Europa Nederlandse corporaties voorop lopen. Maar juist dat kan je goed verzilveren in Europa omdat deze voorbeelden andere landen kunnen inspireren een vergelijkbare aanpak te realiseren. Zo heeft de Stroomversnelling een Europese subsidie ontvangen om haar aanpak ‘Zero Transition’ in Frankrijk en Engeland te introduceren en zo te komen tot grotere bouwstromen. Niet alleen procesgeld maar ook investeringen in duurzaam vastgoed kunnen worden gehonoreerd. Sebastien adviseert om de gemeente of regio te activeren subsidies aan te vragen. Ron Stevens roept corporaties op hierover prestatieafspraken te maken. Het aansluiten op een aanvraag is voor een corporatie aantrekkelijk. Programma’s die  nationaal of met buurlanden worden opgezet, zijn minder ingewikkeld. Op de Aedes website vind je een dossier over Europa evenals op het Flow Euro Portal.

Lidwien Slothouwer-van Schipstal van RVO.nl, ging in op ‘Ondersteuning bij Europese stimulering’. Zij werkt aan de Agenda Stad door de city deal ‘Naar een digitale woonomgeving’ uit te voeren en meer in het algemeen city deals te koppelen met het Europese Urban innovative actions programma. Voor woningcorporaties is hier een rol weggelegd. Ook heeft ze ervaring met Interreg programma’s. Zij ziet het als een avontuur om in de Europese jungle de weg te vinden, want die leidt naar mooie plekjes. RVO.nl biedt ondersteuning. Op vele  EU programma’s zijn er mensen beschikbaar voor advies en het vinden van samenwerkingspartners. Ron Stevens deelt zijn ervaring met RVO.nl medewerkers die hem kundig en bereidwillig helpen. Corporaties willen naast experimenteerruimte dankzij EU subsidies ook financiering voor opschaling van de projecten. Het Nederlandse Investeringsagentschap kan daarbij helpen. Groene Huisvester Portaal benutte als eerste Nederlandse corporatie een financiering van 200 miljoen via de Europese investeringsbank. Zelfs onder de huidige lage rentestand leverde dit een aantrekkelijk voordeel op. De bijeenkomst werd besloten met een oproep om in Europa op reis te gaan en de stimulering te benutten voor de Nederlandse huurder.

Inspiratiegids Prestatieafspraken over Energiebesparing

Inspiratiegids energiebesparing in energieafspraken
Inspiratiegids energiebesparing in energieafspraken (klik op foto)

De Inspiratiegids Prestatieafspraken over Energiebesparing is in april 2017 herzien. Twaalf concrete prestatieafspraken dragen ertoe bij dat sociale huurwoningen duurzamer worden terwijl de woonlasten van de huurders tenminste gelijk blijven. Huurdersorganisaties, corporaties en gemeenten die werken vanuit een gedeelde taal aan een gezamenlijke ambitie kunnen enorme stappen zetten op weg naar  CO2 neutrale huurwoningen. Afspraken over een gezonder binnenklimaat en comfort voor bewoners, het bestrijden van armoede, het informeren van nieuwe huurders over energielasten en 9 andere concrete afspraken vind je in deze gids. Marlou Boerbooms, energieambassadeur maakte als auteur dankbaar gebruik van de mooie voorbeelden van Groene Huisvesters. Sera Koolmees, Atrivé verzorgde de layout. herziene-uitgave-inspiratiegids-energiebesparing-en-prestatieafspraken-2017-april-small

Prestatieafspraken over energiebesparing

fullsizerender-9Portaal wint met Nijmegen Stook je Rijk Trofee

‘Prestatieafspraken maken over energiebesparing is een mooie kans om lage woonlasten en een beter comfort te realiseren. Deze kans kan je alleen samen verzilveren’, dat is de boodschap van Wieke ven Veldhuizen van Portaal aan de deelnemers aan de werksessie die op 19 mei bij Aedes. De gemeente Nijmegen won met haar corporaties en huurdersorganisaties de landelijke Stook je Rijk Trofee 2016. De gemeente Nijmegen daagde de corporaties en huurders uit om een stap extra te zetten. Nijmegen geeft niet alleen het goede voorbeeld. Zij draagt  bij in de uitvoeringskosten en zorgt voor smeerolie in de samenwerking. Portaal is een van de partijen in Nijmegen en is trots op het behaalde resultaat. Naast goede afspraken over betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit, is er in Nijmegen gekozen om innovatieve aanpakken zoals NOM renovatie uit te voeren. Samenwerking met bewoners om energiezuinig gedrag te stimuleren maar ook monitoring of de afspraken gehaald worden, helpen partijen op weg. Het allerbelangrijkste is dat je er samen voor gaat. De opgave om naar CO2 neutraal wonen in 2045 te gaan is groot. Om dat te halen moet je nu acteren. Portaal heeft  een route naar CO2 neutraal gemaakt. Zij verdubbelt de komende jaren haar programma voor CO2 neutrale nieuwbouw en duurzame renovatie. Daarvoor zet zij alle zeilen bij.

The Natural Step zet Eindhoven in bewegingimg_7853

Joop Ketelaers presenteerde de Eindhovense aanpak. Hier zetelt The Natural Step Nederland. Sinds 2010 heeft Eindhoven deze gedeelde taal omarmd. Het gaat in Eindhoven niet langer over labels en energiebesparing maar zijn de vier duurzame waarden van The Natural Step leidend. Inmiddels zijn er in de stad meer dan 1200 mensen opgeleid en fungeren een 25-tal facilitators als trekker. Joop deelt zijn ervaring met enthousiaste verhalen over wat The Natural Step Eindhoven heeft gebracht. Als voorbeeld noemde hij de samenwerking met de corporaties om te werken aan een circulaire stad. Groene Huisvester Woonbedrijf speelt daarin een sleutelrol. Zij bracht de grondstoffenvoorraad en waarde van haar haar woningbezit in beeld. Circulair Woonbedrijf levert niet alleen besparing van grondstoffen op maar ook een besparing door hergebruik van materialen. Alle corporaties in de stad werken samen vanuit The Natural Step aan een betere kwaliteit van leven. Naast grondstoffen uitsparen of hergebruiken, vormen het verminderen van chemische stoffen in de leefomgeving, biodiversiteit en het goed zijn voor elkaar de vier duurzame waarden. Een collega zorgde voor een prachtige bloemenzee in het openbare groen waardoor besloten is niet langer groenstroken te maaien maar de natuur haar gang te laten gaan. Het resultaat is meer biodiversiteit maar ook kostenbesparing. Door hulpmiddelen als Woonconnect worden bewoners betrokken bij het verbeteren van hun woning. In de aanbesteding werkt Eindhoven vanuit resultaatgericht opdrachtgeverschap vanuit The Natural Step. Het Stadskantoor is hiervan een mooi voorbeeld. Na Joop presenteerde Thijs Kurstjens van w/e-adviseurs  de Routekaart naar CO2 neutraal om huurders op weg te helpen in deze reis. Deze routekaart wordt medio 2017 gelanceerd.

Inspiratiegids Prestatieafspraken over energiebesparing

img_6359In de werksessie werkten de deelnemers 8 concrete prestatieafspraken uit. Deze afspraken komen uit de Inspiratiegids Prestatieafspraken over energiebesparing waar niet alleen voorbeelden van concrete afspraken staan maar ook inspiratie van huurdersorganisaties, corporaties en gemeenten. Afspraken over de ambitie, verlagen van de woonlasten, beter comfort en gezondheid, bijdragen aan armoedebestrijding, maximaal benutten van subsidies, energiecoaches, voorrang voor snel terugverdiende maatregelen en monitoring passeerden de revu. Marlou Boerbooms sloot de bijeenkomst af met een presentatie over de Inspiratiegids Prestatieafspraken over energiebesparing die in april is herzien en wenste de deelnemers veel energie toe bij de nieuwe ronde van prestatieafspraken die veel nieuwe kansen biedt.