Hierbij een impressie van Marlou Boerbooms over de excursie naar Circulair Buiksloterham in Amsterdam Noord, de broedplaats van het in de praktijk brengen van circulaire bouwen en wonen. De excursie op 28 november op uitnodiging van Koos Koolstra van De Alliantie inspireerde de deelnemers om in de eigen praktijk aan de slag te gaan. Saskia Muller van het Living Stadlab Circulair Buiksloterham deelde het verhaal van pioniers die in Buiksloterham een beweging op gang brachten om in de eigen wijk te gaan voor een circulaire benadering. Inmiddels zijn deze pioniers stappen verder en werken zij samen met bewoners, gemeente, bedrijven en ontwikkelaars. De gemeente gaf ruimte aan zelfbouwers die net voor de kredietcrises hun kavels kochten om circulaire woningen te realiseren. Het resultaat is prachtig. Dankzij die crises ontstond er ruimte op traditionele plannen die op de plank lagen om te zetten in naar plannen die meer zelfvoorzienend zijn. Sloopplannen gingen van tafel. Bestaande industriële gebouwen blijven behouden en krijgen een nieuwe bestemming die de wijk versterkt. Zo ook het gebouw van het Living Stadslab aan de Papaverweg. Nieuwbouw wordt ingepast en geeft ruimte aan de oorspronkelijke bebouwing. Zo zijn de hoeken van tegenoverliggende nieuwbouw laag gehouden zidat de tegenoverliggende lagere bestaande bebouwing haar zonnige omgeving behoudt. De gemeente heeft grond uitgegeven via een prijsvraag voor het meest circulaire project. Naast houten, biobased appartementengebouwen, ontwikkelen eigenaren waterwoningen die voorzien in de eigen energiebehoefte. Aansluiting op het net is niet nodig (off grind). De hele wijk stapt af van het gasnet. De ontwikkelingen gaan zo snel dat ook aansluiting op het warmtenet wellicht niet tot de beste keuze leidt. In de wijk zijn kleinere zelfvoorzienende energienetten aangelegd. Betaalbaarheid is een belangrijk argument. De prijs van warmte vanuit het warmtenet is immers gekoppeld aan de gasprijs, die omhoog zal gaan. Door zelf in de energiebehoefte te voorzien, kan de betaalbaarheid beter geborgd worden.
De Alliantie is als corporatie een belangrijke partner die deze beweging ondersteunt en voortstuwt. Niet alleen in Buiksloterham maar ook daarbuiten leidt dit tot nieuwe inzichten en helpt dit richting circulair bouwen en wonen. Jurgen Klaassen van De Alliantie daagde de deelnemers uit om op een andere manier te werken. Bij nieuwbouw en renovatie kunnen corporaties hun partners vragen hoe zij zonder afval produceren en hergebruik van materialen en gebouwen in de toekomst mogelijk maken. ‘Stap over je eigen grenzen heen en stel je open voor je omgeving die vaak al veel verder is in het zoeken naar circulaire oplossingen’, aldus Jurgen. Nieuwbouw en renovatie bereikt 3% van de woningvoorraad dus de inzet moet ook gericht zijn op de overige 97% van de bestaande woningen. Zo heeft De Alliantie een circulaire pilots ontwikkeld voor Zelf Aangebrachte Voorzieningen (ZAV) waardoor vertrekkende huurders spullen schenken aan nieuwe. De belangrijkste winst zit in de ontmoeting met nieuwe huurders die zich welkom voelen. De vertrekkende huurder geeft aan dat het weggeven van spullen hem of haar gelukkiger maakt. In Buiksloterham is De Alliantie betrokken bij een project dat nu gebouwd wordt. Met partners worden er nieuwe toepassingen gerealiseerd die de bewoners meer onderling verbindt en leidt tot reductie van energie en materialen. Zo heeft Waternet geen aansluiting op de riolering gemaakt maar komen er chemische toiletten die via een biogasinstallatie zorgen voor groen gas. Installaties worden geen eigendom van De Alliantie maar blijven van de leverancier die diensten levert. Ook op sociaal vlak krijgt circulariteit betekenis. Er komt onder andere een bewonersgroep te wonen die zorg nodig heeft. Zij dragen via dagbesteding bij aan de gemeenschappelijke was- en reparatiedienst die in het eigen gebouw worden gerealiseerd. Alle bewoners krijgen gemeenschappelijke voorzieningen zoals wassen en strijken. In de wijk is een mobiliteitsdienst ‘Ik wil Hely’ opgezet waarbij leden met een (elektrische) deelauto, bakfiets, e-scooter, e-bike en straks ook openbaar vervoer kunnen reizen. De reparatie aan de fietsen is mogelijk via de dagbesteding. Een deel van deze gemeenschappelijk voorzieningen in het gebouw worden ingevuld na oplevering met de bewoners. De tip van de deelnemers: ‘De Alliantie betrek de bewoners in de bouwfase!’.
Na deze inspiratie leidde Peter Dortwegt en Saskia Muller twee groepen door Buiksloterham. De regen was koud maar het bezoeken van de gerealiseerde projecten zo verfrissend dat de deelnemers tot de schermer inviel door de wijk trokken om zich te laten inspireren. De excursie sloot af bij Café De Ceuvel, een Café met een duurzame missie waar het gezellig toeven was. Marlou Boerbooms dankte namens Groene Huisvesters Koos Koolstra, Jurgen Klaassen, Saskia Muller en Peter Dortwegt voor de inspiratie. De 42 deelnemers gaven een 9 voor deze excursie. Alle reden om op 12 juni 2019 opnieuw Buiksloterham te agenderen. Ditmaal is het thema ‘Duurzame mobiliteit’!
